در فرآیند صادرات و واردات انواع کالا، ارائه اطلاعات دقیق و جامع از جمله تعیین منشأ ارز و اظهار شناسه رهگیر، از الزامات اساسی مراحل اداری و گمرکی محسوب میشود.
شناسه رهگیر، یک کد یکتای اختصاص داده شده به هر محموله یا تراکنش تجاری است که امکان ردیابی دقیق و پیگیری مراحل مختلف حمل و نقل و انجام معامله را فراهم میکند. این کد حاوی اطلاعاتی است که به منظور تأیید اصالت و صحت معامله، توسط مراجع ذیربط مورد بررسی و تطبیق قرار میگیرد.
لازم به ذکر است، تمام واردکنندگان برای ترخیص کالا از گمرک به ارز خارجی نیاز دارند. منشا ارز به کشوری اشاره دارد که این ارز از آنجا تأمین میشود و در معامله مورد استفاده قرار میگیرد. در ادامه این مطلب با لجستیک ایرانیان دبی همراه باشید تا شما را با مفهوم منشا ارز، انواع و و نحوه دریافت این شناسه آشنا میکنیم.
منشا ارز چیست؟
منشأ ارز به سادهترین شکل ممکن، به کشوری گفته میشود که ارز مورد نیاز برای یک تراکنش مالی، به ویژه در حوزه تجارت بین الملل، از آنجا تأمین میشود. در حوزه واردات کالا، منشا ارز اهمیت ویژهای دارد. وقتی یک شرکت یا فردی قصد وارد کردن کالایی را از کشوری دیگر دارد، باید ارز مورد نیاز برای پرداخت هزینه آن کالا را تأمین کند. این ارز میتواند از منابع مختلفی مانند:
- فروش صادرات:
درآمد حاصل از صادرات کالا یا خدمات میتواند برای تأمین ارز مورد نیاز واردات استفاده شود. - دریافت تسهیلات ارزی:
شرکتها میتوانند از بانکها یا موسسات مالی تسهیلات ارزی دریافت کنند. - استفاده از ارز حاصل از سرمایهگذاریهای خارجی:
درآمد حاصل از سرمایهگذاریهای خارجی در کشور میتواند به عنوان منبع تأمین ارز مورد استفاده قرار گیرد. - فروش ارز ذخیره:
شرکتهایی که ارز ذخیره دارند، میتوانند بخشی از آن را برای تأمین ارز مورد نیاز واردات بفروشند.
علت تعیین منشاء ارز چیست؟
تعیین منشأ ارز یکی از مراحل الزامی در فرآیند ترخیص کالا در گمرک است. به عبارت دقیقتر، منشأ ارز به کشوری اطلاق میشود که ارز مورد استفاده برای خرید کالای وارداتی از آن تأمین شده است. این اطلاعات با هدف نظارت بر جریانهای ارزی و جلوگیری از فعالیتهای غیرقانونی مانند پولشویی، توسط بانک مرکزی مورد نیاز است.
در فرآیند تعیین منشأ ارز، به واردکننده کدی به نام شناسه رهگیری یا کد ساتا اختصاص داده میشود. این کد در واقع گواهی بر تأمین ارز مورد نیاز برای واردات کالا و انجام تشریفات گمرکی است. کلیه تجار و بازرگانانی که قصد واردات کالا به کشور را دارند، موظف به تعیین منشأ ارز و دریافت شناسه رهگیری هستند.
انواع منشا ارز
منشأ ارز به دو دسته اصلی تقسیم میشود:
1) منشا ارز داخلی
در این نوع منشأ ارز، هیچ اسکناس فیزیکی وجود ندارد و ارز به صورت حواله ارزی یا الکترونیکی در داخل سیستم بانکی کشور مبادله میشود. این حوالهها قابلیت انتقال به خارج از کشور را نداشته و صرفاً در داخل نظام بانکی کشور قابل معامله هستند. به دلیل محدودیتهای معاملاتی و ماهیت غیرقابل تبدیل بودن به ارز خارجی، نرخ این نوع ارز معمولاً پایینتر از نرخ ارز خارجی بوده و بر اساس عرضه و تقاضا و توافق طرفین تعیین میشود.
2) منشأ ارز خارجی
در صورتی که بانک مرکزی از بازگشت ارز حاصل از صادرات یک کالا به کشور اطمینان حاصل کند، به صادرکننده یا بازرگان مربوطه، گواهی تأمین ارز خارجی اعطا مینماید. لذا واردکنندگان موظفند هنگام ثبت سفارش کالا در سامانه جامع تجارت، در بخش تعیین روش تأمین ارز، منبع تأمین ارز مورد نیاز خود را مشخص نمایند.
نحوه تعیین منشا ارز برای ثبت سفارش بانکی و غیربانکی
در فرآیند ثبت سفارش کالا و اظهارنامه گمرکی، تعیین منشأ ارز یکی از مراحل الزامی است. این امر به منظور شفافسازی نحوه تأمین ارز مورد نیاز برای واردات کالا و نظارت بر جریان ارز در کشور صورت میگیرد.
1- مراحل کلی تعیین منشا ارز:
ثبت سفارش: پس از تکمیل اطلاعات مربوط به کالا و سایر مشخصات در سامانه جامع تجارت، نوبت به انتخاب روش تأمین ارز میرسد.
2- انتخاب منشأ ارز: در بخش مربوط به “نحوه تأمین ارز”، واردکننده باید از میان گزینههای موجود، منبع تأمین ارز مورد نیاز خود را انتخاب کند. این گزینهها معمولاً شامل ارز حاصل از صادرات، تسهیلات بانکی، ارز حاصل از سرمایهگذاری و … میباشد.
3- تأیید بانک عامل: در صورتی که سفارش بانکی باشد، بانک عامل پس از بررسی مدارک و اطلاعات ارائه شده، نسبت به تأیید یا رد منشأ ارز اعلام شده اقدام خواهد کرد.
عوامل مهم در تعیین منشا ارز
منشأ ارز، به عنوان یکی از عناصر کلیدی در شناسایی ماهیت تراکنشهای مالی، در اسناد تجاری نظیر فاکتورهای فروش و قراردادها تصریح میگردد. عوامل متعددی بر تعیین منشأ ارز تأثیرگذارند که از جمله مهمترین آنها میتوان به موارد ذیل اشاره نمود:
- محل تولید یا منبع تأمین کالا: ارتباط تنگاتنگی بین منشأ ارز و محل تولید یا منبع تأمین کالا وجود دارد. به عنوان مثال، در صورت خرید کالایی از چین، معمولاً منشأ ارز، یوان چین خواهد بود.
- روابط تجاری بینالمللی: عرف تجاری و توافقات فیمابین طرفین معامله، از جمله عوامل مؤثر بر انتخاب ارز در تراکنشهای بینالمللی محسوب میشود.
- قوانین و مقررات ملی و بینالمللی: قوانین و مقررات حاکم بر هر کشور، از جمله مقررات ارزی، بر انتخاب ارز در تراکنشها تأثیرگذار است. برخی کشورها به منظور حفظ ارزش پول ملی خود، استفاده از ارز داخلی را در معاملات بینالمللی تشویق یا الزامی مینمایند.
تامین ارز از محل حساب ارزی وارد کننده به چه صورت است؟
طبق مقررات جاری، امکان دسترسی تمامی کالاهای وارداتی به ارز نیمایی وجود ندارد. برای واردات کالاهایی که از دریافت ارز نیمایی محروم هستند، واردکنندگان موظفند از روشهای جایگزین تأمین ارز استفاده نمایند. روشهای جایگزین تأمین ارز برای کالاهای مشمول محدودیت:
- تامین ارز از محل حسابهای ارزی شخصی: واردکنندگان میتوانند از حسابهای ارزی خود در خارج از کشور برای تأمین ارز مورد نیاز جهت واردات کالا استفاده نمایند.
- تامین ارز از طریق صرافیها: استفاده از خدمات صرافیهای مجاز جهت خرید ارز و انجام تراکنشهای مالی مرتبط با واردات کالا، از دیگر روشهای جایگزین میباشد.
تهاتر در تامین ارز به چه صورت است؟
در مکانیزم تهاتر ارزی، ارز حاصل از صادرات به صورت مستقیم وارد چرخه اقتصاد داخلی نشده و به جای آن، برای واردات کالاهای مورد نیاز کشور مورد استفاده قرار میگیرد. به عبارت دیگر، صادرکننده کالا یا ارز حاصل از صادرات خود را به واردکنندهای واگذار میکند تا این واردکننده بتواند با استفاده از آن ارز، کالای مورد نیاز خود را وارد کند.
ویژگیهای اصلی تهاتر ارزی:
- مستقیم بودن: در این مکانیزم، ارتباط مستقیم بین صادرات و واردات برقرار شده و ارز حاصل از صادرات، به صورت هدفمند برای تأمین نیازهای وارداتی کشور به کار گرفته میشود.
- انعطافپذیری: تهاتر ارزی، انعطافپذیری بالایی در تطبیق با نیازهای مختلف اقتصادی دارد و میتواند برای انواع کالاهای صادراتی و وارداتی به کار گرفته شود.
- کاهش فشار بر منابع ارزی: با استفاده از تهاتر ارزی، فشار بر منابع ارزی کشور کاهش یافته و وابستگی به منابع ارزی خارجی کمتر میشود.
کلام آخر
در نهایت، میتوان گفت که تعیین منشا ارز، یکی از ابزارهای مهم برای نظارت بر جریانهای مالی، جلوگیری از فرار سرمایه و حمایت از تولید داخلی است. با توجه به پیچیدگیهای اقتصاد جهانی، شناخت دقیق منشأ ارز و نقش آن در اقتصاد، برای تصمیمگیریهای صحیح در حوزه تجارت و سرمایهگذاری از اهمیت بالایی برخوردار است. در این مقاله، به بررسی دقیق این که منشا ارز چیست، پرداختیم. امیدواریم این مطلب برایتان مفید باشد و به سوالات شما در این زمینه پاسخ داده باشد.
در نهایت درصورت هرگونه پرسش و ایدهای حتما برایمان کامنت بگذارید. همچنین، میتوانید برای کسب اطلاعات بیشتر درخصوص خدمات لجستیک با کارشناسان ما تماس بگیرید.
سوالات متداول
آیا منشأ ارز تنها برای کالاهای وارداتی اهمیت دارد؟
خیر، منشأ ارز برای تمامی تراکنشهای مالی که شامل ارز خارجی میشوند، از جمله صادرات، سرمایهگذاریهای خارجی و انتقالات مالی، اهمیت دارد.
آیا همه کشورها قوانین یکسانی در مورد تعیین منشأ ارز دارند؟
خیر، هر کشوری قوانین و مقررات خاص خود را در مورد تعیین منشأ ارز دارد. این قوانین ممکن است با توجه به شرایط اقتصادی و سیاسی هر کشور متفاوت باشد.
چه عواملی میتوانند منشأ ارز را تغییر دهند؟
عواملی مانند نوسانات نرخ ارز، تحریمها، توافقات تجاری بینالمللی و سیاستهای پولی دولتها میتوانند بر منشأ ارز تأثیر بگذارند.