ازبکستان یکی از مهمترین همکاران تجاری ایران است که نیاز خود در حوزه کالاهای صنعتی و کشاورزی را از کشورهای مختلفی از جمله ایران، چین و روسیه تامین میکند. به همین خاطر صادرات به ازبکستان میتواند سود بسیار خوبی برای تجار و بازرگانان ایرانی باشد. حتی کشور ازبکستان بهمن 1402 اعلام کرد که تا ژانویه 2025، تعرفه واردات 22 قلم کالا از جمله محصولات کشاورزی، مواد غذایی فرآوریشده، پوشاک و کفش را به صفر کاهش داده است. این تصمیم میتواند فرصتهای جدیدی را برای صادرکنندگان ایرانی به ویژه در حوزههای غذایی و پوشاک ایجاد کند.
بر اساس این تصمیم، واردات کالاهایی مانند روغن، غلات، ماهی، تخم مرغ، مرکبات، چای، موز، قهوه، مارگارین، شیر، خامه و برخی محصولات دامی به ازبکستان بدون پرداخت تعرفه امکانپذیر خواهد بود.
جدا از این اقلام و این تاریخ محدود نیز صادرات به ازبکستان همچنان میتواند سودآور باشد. این کشور فاصله جغرافیایی زیادی با ما ندارد، جمعیت بالایی دارد و بسیاری از محصولات کشاورزی، پلاستیکی، آهنآلات و … را از طریق واردات تامین میکند.
پس اگر میخواهید با لیست کالاهای صادراتی به ازبکستان، مراحل صادرات کالا و قوانین این کار آشنا شوید، با ما همراه باشید.
آمار صادرات به ازبکستان
در سال 1402، شاهد رشد قابل توجهی در حجم صادرات ایران به ازبکستان بودیم. طبق آمار رسمی، این حجم به بیش از 270 میلیون دلار رسیده که نشاندهنده افزایش 20 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل است. در مقابل، میزان واردات از ازبکستان به ایران نیز به حدود 100 میلیون دلار رسید.
بر اساس گزارشهای رسمی، ازبکستان یکی از 15 کشور هدف صادراتی ایران محسوب میشود. حجم مبادلات تجاری دو کشور در سال 2023 به بیش از 500 میلیون دلار رسید. این نشان از اهمیت رو به رشد روابط اقتصادی بین دو کشور دارد.
محصولات آهنی، پلی اتیلن و پسته به ترتیب بیشترین سهم را در صادرات ایران به ازبکستان دارند. با وجود این، ایران تنها 1 درصد از سهم بازار ازبکستان را در اختیار دارد و این نشان میدهد که هنوز پتانسیلهای بسیاری برای افزایش صادرات به این کشور وجود دارد.
مطالعات نشان میدهد که محصولات آهنی یا استیل، آلومینیوم غیرآلیاژی، سیب زمینی، قطعات توربینهای بخار، پسته و خرما پتانسیل بالایی برای صادرات به ازبکستان در آینده دارند. برخی از این محصولات حتی در حال حاضر نیز صادر نمیشوند که نشان از فرصتهای مغفول مانده برای تجار ایرانی دارد.
همانطور که گفته شد، با وجود حذف تعرفههای وارداتی 22 قلم کالا به ازبکستان، (بهمن 1402 تا اول ژانویه 2025) سود ایران از این تغییر سیاست به اندازه انتظار اولیه نبوده است.
لیست کالاهای صادراتی به ازبکستان
مطابق آمارهای گمرکی، ایران عمدتاً محصولات زیر را به ازبکستان صادر میکند:
- صنایع ساختمانی: سیمان، کاشی و سرامیک، تاسیسات عمرانی و ساختمانی
- پتروشیمی: انواع پلیمرها، کامپاندهای پلیمری، کابل
- کشاورزی: محصولات لبنی، شیر خشک صنعتی، خرما، پسته، سیب، پرتقال، کیوی، چای و غذای آبزیان
- صنایع غذایی: محصولات غذایی فرآوری شده، روغنهای خوراکی
- فولاد و محصولات فلزی: انواع فولاد، میلگرد، پروفیل، آهن آلات
- محصولات معدنی: مواد معدنی، قیر، سوختهای معدنی
علاوه بر کالاهای ذکر شده، محصولات زیر نیز پتانسیل صادرات بالایی به ازبکستان دارند:
- ماشین آلات صنعتی: انواع ماشین آلات و تجهیزات صنعتی
- لوازم الکترونیکی: لوازم صوتی و تصویری، قطعات الکترونیکی
- خودرو و قطعات: انواع خودرو و قطعات یدکی
- دارو و محصولات پزشکی: داروهای مختلف و تجهیزات پزشکی
- محصولات نساجی: انواع پارچه، نخ و پوشاک
- محصولات چوبی: مبلمان، وسایل چوبی
صادرات خرما به ازبکستان
انواع خرمای استعمران، مضافتی، شاهانی، زاهدی، کبکاب و کلوته در حجم و ارزش قابل توجهی از ایران به ازبکستان صادر میشود. اگر تولیدکننده یا تأمین کننده این محصول هستید، ازبکستان میتواند بازار مناسبی برای خرما به شمار رود.
صادرات کاشی به ازبکستان
هرچند نیمی از بازار کاشی ازبکستان در اختیار کشورهای چین و روسیه است اما بر طبق آمار ترید مپ، ایران هم مانند بسیار از دیگر کشورها به ازبکستان کاشی صادر میکند و از این نظر در جایگاه نسبتا خوبی قرار دارد. همچنین ایران انواع پوششهای نساجی کف، پوششهای پرزدار، چمن مصنوعی و … را نیز به ازبکستان صادر میکند.
صادرات پسته به ازبکستان
صادرات پسته خشک و تازه به ازبکستان نیز از رونق بسیار خوبی برخوردار است. برای مثال مجموع پسته صادرشده از ایران به ازبکستان در سال 2022 حدود 8 میلیون دلار بوده است.
صادرات میلگرد به ازبکستان
براساس وبسایت معتبر ترید مپ در سال 2022 ایران در مقام سوم صادرات میلگرد به ازبکستان قرار دارد. هرچند که ایران معمولا میلگردهای خود را به عراق و ترکیه ارسال میکند اما ازبکستان نیز بیش از 15 میلیون دلار میلگرد از ایران خریداری کرده است.
صادرات دارو به ازبکستان
هرچند که ایران از اصلیترین صادرکنندگان دارو به ازبکستان نیست اما میتوان با انجام تحقیقات بازار و عرضه محصولات باکیفیت ایرانی بازار جدیدی در این کشور ایجاد کرد. با این حال محصولاتی مانند بیکربنات سدیم تزریقی گرید دارویی، استئارات فلزی گرید دارویی و برخی دیگر از انواع داروها به ازبکستان صادر میشود.
صادرات خوراک آبزیان به ازبکستان
در سال 2022 صادرات خوراک آبزیان از دسته حیوانات مرده به ازبکستان حدود 9 میلیون دلار و از دسته غذای حیوانات حدود 31 میلیون دلار بوده است. البته بزرگترین صادرکنندگان خوراک آبزیان به ازبکستان، کشورهای چین و روسیه هستند و ایران باتوجه به پتانسیلهای بالای خود میتوان سهم بیشتری از این بازار خارجی کسب کند.
صادرات خشکبار به ازبکستان
صادرات انواع میوههای تازه و خشک و مغزها و خشکبار نیز از سود خوبی برخوردار است. در چنین فضایی رقبای اصلی ایران کشورهای روسیه و قزاقستان هستند که بخش زیادی از بازار ازبکستان را از آن خود کردهاند.
صادرات سیب زمینی به ازبکستان
یکی دیگر از محصولات غذایی و کشاورزی پرطرفدار در ازبکستان سیب زمینی است که ایران در کنار قزاقستان و روسیه سهم قابل توجهی از بازار این محصول را در اختیار دارند.
مراحل صادرات به ازبکستان از ایران
صادرات کالا به ازبکستان از ایران فرآیندی است که نیازمند رعایت مراحل قانونی و اداری مشخصی است. در زیر به طور خلاصه مراحل اصلی این فرآیند را شرح میدهیم:
تحقیق بازار و انتخاب محصول
شناخت بازار ازبکستان: قبل از شروع هر اقدامی، لازم است بازار ازبکستان را به خوبی بشناسید. این شامل بررسی تقاضا برای محصولات ایرانی، رقبا، قوانین و مقررات واردات، تعرفهها و ترجیحات مصرفکننده میشود.
انتخاب محصول مناسب: محصولاتی که قصد صادرات آنها را دارید باید با توجه به نیاز بازار ازبکستان، استانداردهای کیفیت و قوانین این کشور انتخاب شوند.
ثبت شرکت و اخذ مجوزهای لازم
ثبت شرکت: در صورت نداشتن شرکت، باید یک شرکت بازرگانی در ایران ثبت کنید تا بتوانید فرایند صادرات به ازبکستان را آغاز نمایید.
اخذ مجوزهای صادراتی: مجوزهای لازم از سازمان توسعه تجارت و سایر سازمانهای مرتبط را دریافت کنید. این مجوزها بسته به نوع محصول ممکن است متفاوت باشد.
یافتن مشتری در ازبکستان
شرکت در نمایشگاهها: شرکت در نمایشگاههای تجاری در ازبکستان یا ایران میتواند به شما در یافتن مشتری کمک کند.
استفاده از اینترنت: از طریق پلتفرمهای B2B و شبکههای اجتماعی میتوانید با مشتریان بالقوه در ازبکستان ارتباط برقرار کنید.
نمایندگی فروش: استخدام یک نماینده فروش در ازبکستان میتواند به شما در شناخت بهتر بازار و توسعه فروش کمک کند.
آمادهسازی مدارک
فاکتور تجاری: فاکتور تجاری باید به دو زبان فارسی و روسی یا ازبکی صادر شود.
لیست بستهبندی: لیست کاملی از کالاهای موجود در هر بسته تهیه شود.
گواهی مبدا: گواهی مبدا نشان میدهد که کالا از ایران صادر شده است.
سایر مدارک: بسته به نوع کالا، ممکن است به مدارک دیگری مانند گواهی سلامت، گواهی آنالیز و … نیاز باشد.
بستهبندی و حمل و نقل
بستهبندی مناسب: کالا باید به صورت مناسب و با توجه به نوع کالا و شرایط حمل و نقل بستهبندی شود.
شیوه حمل: برای حمل بار به ازبکستان با توجه به نوع کالا، حجم و وزن آن، مناسبترین نوع حمل و نقل (دریایی، هوایی یا زمینی) را انتخاب کنید.
ترخیص کالا در گمرک ایران
تکمیل اظهارنامه گمرکی: اظهارنامه گمرکی را به طور کامل و دقیق تکمیل کنید.
پرداخت عوارض صادراتی: عوارض صادراتی را پرداخت کنید تا بار آماده ارسال شود.
ترخیص کالا در گمرک ازبکستان
همکاری با ترخیصکار: برای ترخیص کالا در گمرک ازبکستان، با یک ترخیصکار محلی و یا ترخیص کار ایرانی حاضر در آنجا همکاری کنید.
پرداخت عوارض وارداتی: عوارض وارداتی و سایر هزینههای مربوطه را پرداخت کنید.
هزینههای صادرات به ازبکستان
صادرات به ازبکستان، همچون هر کشور دیگری، با مجموعهای از هزینهها همراه است. این هزینهها از مرحله تولید تا رسیدن کالا به دست مشتری در ازبکستان متغیر بوده و بر سودآوری تجارت تأثیرگذار هستند. در ادامه به برخی از مهمترین هزینههای صادرات به این کشور اشاره میکنیم:
هزینههای تولید و آمادهسازی محصول
- مواد اولیه: هزینه خرید مواد اولیه مورد نیاز برای تولید محصول صادراتی
- نیروی کار: هزینههای مربوط به دستمزد کارگران و پرسنل تولید
- انرژی: هزینههای مصرف انرژی در فرآیند تولید
- بستهبندی: هزینههای مربوط به بستهبندی محصولات برای صادرات به منظور حفظ کیفیت و جلوگیری از آسیب
- تاییدیهها و استانداردها: هزینه اخذ گواهیهای استاندارد و مجوزهای لازم برای صادرات
هزینههای حمل و نقل بین المللی
- حمل داخلی: هزینه حمل کالا از محل تولید به گمرک یا بندر صادراتی ایران
- حمل بینالمللی: هزینه حمل کالا از ایران به ازبکستان که میتواند از طریق هوا یا جاده انجام شود.
- مسافت: هرچه مسافت طولانیتر باشد، هزینه حمل و نقل بیشتر خواهد بود.
- حجم و وزن کالا: هزینه حمل کالا به حجم و وزن آن بستگی دارد.
- نوع حمل: حمل هوایی گرانتر از حمل دریایی است.
- بیمه حمل: هزینه بیمه کردن کالا در برابر خسارتهای احتمالی در طول حمل.
- هزینههای گمرکی در مبدا: هزینههای مربوط به تشریفات گمرکی در ایران، مانند هزینههای ارزیابی، صدور اسناد و …
هزینههای گمرکی در مقصد
- تعرفههای وارداتی: تعرفههای گمرکی که ازبکستان برای کالاهای وارداتی تعیین میکند.
- مالیاتهای ارزش افزوده: مالیات بر ارزش افزودهای که در ازبکستان بر کالاهای وارداتی اعمال میشود.
- هزینههای ترخیص کالا: هزینههای مربوط به تشریفات گمرکی در ازبکستان، مانند هزینههای ارزیابی، صدور مجوزها و …
هزینههای جانبی
- هزینههای بازاریابی و فروش: هزینههای مربوط به تبلیغات، شرکت در نمایشگاهها، بازاریابی دیجیتال و سایر فعالیتهای بازاریابی برای معرفی محصول به بازار ازبکستان
- هزینههای مالی: هزینههای مربوط به تأمین مالی صادرات، مانند هزینههای بهره بانکی و هزینههای ارزی
پیشنهاداتی برای افزایش صادرات به ازبکستان
باتوجه به توضیحات ارائه شده، میتوان با برنامهریزی و تحقیقات گسترده، آمار صادرات به ازبکستان را افزایش داد و محصولات بیشتری را به فروش رساند. در ادامه چند پیشنهاد برای این بهبود اوضاع ارائه شده است:
تنوعبخشی به سبد صادراتی: علاوه بر محصولات سنتی، میتوان به صادرات محصولات با ارزش افزوده بالاتر مانند محصولات پتروشیمی، ماشینآلات صنعتی و تجهیزات پزشکی تمرکز کرد.
بهبود کیفیت محصولات: ارتقای کیفیت محصولات و استانداردسازی آنها مطابق با استانداردهای بینالمللی، امری ضروری است.
بازاریابی هدفمند: انجام مطالعات بازار دقیق و شناخت نیازهای مصرفکنندگان ازبکستان، برای طراحی و اجرای کمپینهای بازاریابی مؤثر ضروری است.
تسهیلات تجاری: ایجاد تسهیلات تجاری و گمرکی، کاهش هزینههای حمل و نقل و ارائه تسهیلات مالی به صادرکنندگان میتواند به افزایش صادرات کمک کند.
حمایت از شرکتهای کوچک و متوسط: حمایت از شرکتهای کوچک و متوسط برای ورود به بازار ازبکستان میتواند به تنوعبخشی به سبد صادراتی کمک کند.
تقویت روابط تجاری: توسعه روابط تجاری و اقتصادی با ازبکستان از طریق برگزاری نمایشگاهها، نشستهای تجاری و مذاکرات دوجانبه، میتواند به افزایش حجم مبادلات تجاری کمک کند.
تحقیقات بازار جامع: شناخت دقیق نیازها، ترجیحات و انتظارات مصرفکنندگان ازبکستانی، آگاهی از رقبا و قوانین و مقررات حاکم بر بازار این کشور، گامی اساسی در جهت موفقیت صادرات است.
کیفیت برتر محصولات: ارائه محصولاتی با کیفیت بالا و مطابق با استانداردهای بینالمللی، کلید موفقیت در بازار رقابتی ازبکستان است.
قیمتگذاری رقابتی: تعیین قیمت مناسب و رقابتی برای محصولات، یکی از عوامل اصلی جذب مشتریان و افزایش سهم بازار است.
خدمات پس از فروش قوی: ارائه خدمات پس از فروش مناسب، از جمله گارانتی، تعمیرات و پشتیبانی فنی، به حفظ مشتریان و ایجاد اعتماد در بازار کمک شایانی میکند.
استفاده از ابزارهای آنلاین: بهرهگیری از ابزارهای آنلاین مانند مکمپ میتواند به صادرکنندگان در دسترسی به اطلاعات جامع و بهروز در مورد بازار ازبکستان، تعرفهها، مقررات گمرکی و سایر مسائل مرتبط با تجارت بینالملل کمک کند.
نتیجه گیری
حذف تعرفههای وارداتی به ازبکستان، فرصت طلایی برای صادرکنندگان ایرانی فراهم کرده است تا سهم خود را در بازار این کشور افزایش دهند. میتوان گفت که با برنامهریزی دقیق، شناخت دقیق بازار، توجه به کیفیت محصولات و ارائه خدمات پس از فروش مناسب، صادرکنندگان ایرانی میتوانند سهم قابل توجهی از بازار ازبکستان را به خود اختصاص دهند. با این حال، موفقیت در صادرات به ازبکستان مستلزم تلاش مستمر، انعطافپذیری و سازگاری با تغییرات بازار است.
توصیه میشود قبل از ورود به بازار ازبکستان، با شرکت در نمایشگاهها، رویدادهای تجاری و مشاوره با کارشناسان با تجربه، اطلاعات بیشتری در مورد این بازار کسب کرده و از فرصتهای موجود به بهترین نحو بهرهبرداری شود.
سوالات متداول
چه مدارکی برای صادرات به ازبکستان لازم است؟
فاکتور تجاری، پکینگ لیست، بیمه نامه، بارنامه، گواهی مبدا، گواهیهای بهداشتی و قرنطینهای، مجوزهای صادراتی
چگونه میتوان بازار ازبکستان را برای صادرات بررسی کرد؟
شرکت در نمایشگاههای تجاری، استفاده از اینترنت، مشاوره با شرکتهای بازرگانی، سفرهای تجاری