در سالهای اخیر، اجاره کارت بازرگانی به عنوان یک راهکار برای کسبوکارهایی که خود امکان دریافت مستقیم کارت را ندارند، رواج یافته است. این روش که در ظاهر ساده و کارآمد به نظر میرسد، اما چالشها و ریسکهای متعدد قانونی به همراه دارد.
کارت بازرگانی یکی از مهمترین ابزارهای قانونی برای فعالان اقتصادی است که امکان انجام فعالیتهای تجاری در سطح ملی و بینالمللی را فراهم میکند. این کارت به افراد حقیقی و حقوقی این امکان را میدهد که به واردات و صادرات کالا، ترخیص کالا از گمرک، ثبت سفارش، و شرکت در نمایشگاههای تجاری بپردازند. به همین دلیل، کارت بازرگانی به عنوان یکی از پیشنیازهای اصلی فعالیتهای تجاری، جایگاه ویژهای در میان بازرگانان و شرکتها دارد.
در این مقاله به بررسی اجاره کارت بازرگانی مزایا، معایب و جنبههای حقوقی و مالی این کار میپردازیم. همچنین راهکارهای جایگزین این روش و نکاتی برای اجاره کارت بازرگانی مناسب را ارائه خواهیم کرد تا خوانندگان بتوانند تصمیمات آگاهانهتری بگیرند.
اجاره کارت بازرگانی چیست؟
اجاره کارت بازرگانی یکی از مواردی است که به طور خاص در بازارهای تجاری کشورها مورد توجه قرار میگیرد. این عمل به موجب قراردادی صورت میپذیرد که در آن شخصی با پرداخت اجاره بها، به مالکیت منافع کارت بازرگانی صادره به نام شخص دیگری دست مییابد. در واقع، اجاره کارت بازرگانی به افراد این امکان را میدهد که بدون این که خود دارای کارت بازرگانی باشند، از مزایای آن بهرهمند شوند.
استفاده از کارت بازرگانی اجارهای به ویژه در زمینه واردات و صادرات کالاها به طور قابل توجهی رواج یافته است. اهمیت این موضوع در آن است که اجارهنشین میتواند به طور قانونی و بدون پرداخت مالیات و عوارض، اقدام به تجارت کند. این امر به کاهش هزینهها و تسهیل فرایند تجاری کمک میکند، اما در عین حال نیازمند توجه و نظارت مناسب از سوی نهادهای مربوطه است تا از سوءاستفادههای احتمالی جلوگیری شود.
معایب اجاره کارت بازرگانی
اجاره کارت بازرگانی به عنوان یک روش غیررسمی و غیرقانونی در عرصه تجارت ایران، همواره مورد توجه و بحث قرار داشته است. با وجود اینکه برخی افراد ممکن است به دلیل تسهیل فرآیندهای واردات و صادرات به این شیوه روی بیاورند، اما این روش با معایب و خطرات جدی همراه است که نمیتوان آنها را نادیده گرفت. در این نوشتار، به بررسی مهمترین معایب اجاره کارت بازرگانی خواهیم پرداخت.
1) غیرقانونی بودن
اولین و بزرگترین معایب اجاره کارت بازرگانی، غیرقانونی بودن آن است. طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران، اعطای کارت بازرگانی به فردی دیگر تحت هر عنوانی اعم از اجاره، فروش، عقد قرارداد، صلح، اقرارنامه یا وکالت، جرم محسوب میشود. این موضوع به وضوح نشاندهنده عواقب قانونی جدی برای طرفین معامله است.
اجارهدهنده کارت بازرگانی ممکن است با پیگردهای قانونی مواجه شود که میتواند منجر به جریمههای سنگین، محدودیتهای تجاری و حتی حبس شود. از سوی دیگر، اجارهکننده نیز در معرض عواقب قانونی قرار دارد، بهویژه اگر تخلفاتی مانند عدم رعایت قوانین گمرکی یا مالیاتی صورت گیرد. این شرایط باعث میشود که هر دو طرف از نظر قانونی در معرض خطر قرار گیرند و هزینههای سنگینی را متحمل شوند.
2) ریسک بالا
اجاره کارت بازرگانی از نظر ریسکهای مالی و قانونی نیز بسیار پرخطر است. اجارهکننده به دلیل عدم مالکیت واقعی کارت، ممکن است به مشکلات جدی از جمله سوءاستفاده صاحب کارت، عدم پرداخت تعهدات و مسائل مالیاتی دچار شود. به عنوان مثال، اگر صاحب کارت بازرگانی به هردلیلی مانند بدهیها یا مشکلات مالی بهسختی مواجه شود، اجارهکننده نیز میتواند به طور ناخواسته مسئولیتهای مالی او را بر دوش بکشد.
موضوع دیگری که لازم به ذکر است، ریسکهای مرتبط با سوءاستفاده است. صاحب کارت بازرگانی ممکن است به دلایل غیرقانونی از کارت استفاده کند و این مسئله میتواند تبعات جدی برای اجارهکننده در پی داشته باشد. از جمله این تبعات میتوان به بروز مسائل قضایی و یا جریمههای سنگین اشاره کرد که ممکن است بر روی اعتبار و آینده شغلی اجارهکننده تاثیر منفی بگذارد.
3) عدم کنترل
یکی دیگر از معایب اجاره کارت بازرگانی عدم وجود کنترل کافی بر فعالیتهای تجاری است. اجارهکننده و اجارهدهنده هر دو ممکن است از طرف دیگر هیچگونه اطلاعات و کنترلی بر فعالیتهای تجاری و مالی انجام شده توسط یکدیگر نداشته باشند. این مسئله میتواند به بروز خطاها و تخلفات قانونی منجر شود که در نهایت بر اعتبار هر دو طرف اثر منفی میگذارد.
علاوه بر این، اجارهکننده اغلب در موقعیتی قرار میگیرد که نمیتواند از جزئیات و فرآیندهای قانونی مرتبط با تجارت آگاه باشد. این عدم آگاهی میتواند به عدم رعایت قوانین مختلف و در نتیجه بروز مشکلات قضایی منجر شود. بنابراین، عدم وجود کنترل کافی بر روی کارت بازرگانی و فعالیتهای مرتبط با آن، یکی دیگر از دغدغههای اصلی در اجاره این کارت خواهد بود.
4) خدشهدار شدن اعتبار
اجاره دادن کارت بازرگانی به شخصی دیگر عمل خطرناکی است که میتواند به اعتبار شما در صنعت و بازار آسیب جدی وارد کند. هنگامیکه این کار صورت میگیرد، احتمال دارد افراد و شرکتها نسبت به شما بهعنوان یک شریک تجاری قابلاعتماد دچار تردید شوند و این امر میتواند به از دست رفتن فرصتهای مهم تجاری و سفارشات کلیدی منجر شود.
اعتبار در دنیای تجارت از اهمیت ویژهای برخوردار است و هرگونه خدشه به آن میتواند عواقب جبرانناپذیری را برای فعالیتهای آتی شما به همراه داشته باشد. لذا ضروری است که در انجام فعالیتهای تجاری، به ویژه در زمینههای حساس، از هرگونه اقدام ریسکپذیر خودداری نمایید.
مزایای اجاره کارت بازرگانی
مزایای اجاره کارت بازرگانی مشکلاتی نیز وجود دارد که باعث شده برخی از افراد به سمت استفاده غیرقانونی از کارت بازرگانی، بهویژه کارت بازرگانی اجارهای، روی بیاورند را میتوان در نکاتی که در ادامه گفته میشود خلاصه کرد:
1) فرار از مالیاتهای سنگین
یکی از عمدهترین دلایل استفاده از کارت بازرگانی اجارهای، فرار از پرداخت مالیاتهای سنگین است. وقتی کالاها بهوسیله واردکننده وارد میشوند، مالیات بر ارزش افزودهای معادل ۹ درصد بر روی آنها دریافت میشود. بهعلاوه، برای تمدید کارت بازرگانی، درصدی از فروش (معمولاً ۱ درصد) نیز باید پرداخت شود. این وضعیت موجب فشار مالی بر روی شرکتها و فروشگاهها میشود، حتی اگر آنها بهدلیل کاهش قیمتها یا بازار نامساعد دچار زیان شده باشند.
بهعنوانمثال، فرض کنید یک شرکت با فروش ۲۰۰ میلیارد تومان مواجه است. این شرکت ملزم به پرداخت ۲ میلیارد تومان (که معادل ۱ درصد از فروش است) برای تمدید کارت بازرگانی خود میباشد. حال فرض کنید که این شرکت در واقع ۳۰ میلیارد تومان زیان کرده باشد. در این حالت، فشار مالی بر روی این شرکت دوچندان میشود و این عامل میتواند باعث شود که آنها به سراغ کارت بازرگانی اجارهای بروند تا از این بدهیهای مالیاتی فرار کنند.
2) دور زدن قوانین گمرکی
دومین دلیل عمده برای استفاده از کارت بازرگانی اجارهای، دور زدن قوانین گمرکی مرتبط با واردات و صادرات است. بهگونهای که ممکن است با استفاده از این کارتها، حقوق و عوارض گمرکی را کاهش دهند و در نتیجه، امکان سودآوری بیشتری را برای تجار فراهم آورند. استفاده از کارت بازرگانی اجارهای معمولاً موجب خنثی شدن نظارتهای گمرکی میشود و این بُعد عدم قابلیت ردیابی، خود عاملی برای جلب توجه تجار به این سمت میشود.
تجربه نشان داده است که افرادی که کارت بازرگانی اجارهای را میسازند، از طریق ایجاد معاملات بیشتر بدون پرداخت عوارض و مالیات، به کسب سودهای کلانی دست پیدا میکنند. این نوع رفتاری علاوه بر ضربه به اقتصاد ملی، مشکلات جدی نیز برای نظام گمرکی بهوجود میآورد.
3) رفع تعهد ارزی
نکته سوم و مهم دیگری که در استفاده از کارت بازرگانی اجارهای وجود دارد، رفع تعهد ارزی است. برخی از بازرگانان که در حوزه صادرات فعالاند، برای فرار از برگشت ارز حاصل از صادرات به سیستم بانکی کشور و لطمه زدن به تعهدات ارزی خود، به استفاده از این کارتها روی میآورند. این گونه فعالیتها باعث میشود که کشور با مشکلات جدی در تامین ارز مواجه شود و تأثیر منفی بر روی اقتصاد کلان خود بگذارد.
تحلیل دقیق رفتارهای اقتصادی این چنینی نشان میدهد که عدم نظارت کافی بر روی فعالیتهای تجاری و گمرکی، میتواند به بروز مشکلات و معضلات اجتماعی و اقتصادی جدی منجر شود. این وضعیت نهتنها به منافع فردی تجار لطمه میزند، بلکه بهطور مستقیم بر روی سطح فعالیت اقتصادی کشور نیز تأثیر میگذارد.
مراحل اجاره کارت بازرگانی
جستجوی شخص مناسب
اولین گام در این فرایند، پیدا کردن فردی است که بدون نیاز به کارت بازرگانی، مایل به تأمین نیاز شما باشد. این افراد معمولاً به دنبال ایجاد تغییر در شرایط مالی خود هستند و ممکن است در ابتدا موافقت کنند.
استفاده از آگهیها
در گذشته، افراد برای اجاره کارت بازرگانی، آگهیهای خود را در روزنامهها و سایتهای مختلف منتشر میکردند. اما این روزها، خطرات و شیوههای جدیدی برای اجاره کارت به وجود آمده است که نیاز به احتیاط بیشتری دارد.
ایجاد دفتر کار
برخی از افراد سودجو، برای اجاره کارت بازرگانی از یک دفتر کار استفاده میکنند. آنها افرادی را که در شرایط مالی دشواری قرار دارند، متقاعد میکنند تا کارت بازرگانی را دریافت کنند و آدرس دفتر اجارهشده را به عنوان محل فعالیت خود معرفی کنند.
تنظیم وکالتنامه
در مرحله بعد از اجاره کارت بازرگانی هر دو طرف به یک دفترخانه اسناد رسمی مراجعه کرده و یک وکالتنامه تنظیم میکنند. این وکالتنامه به فرد اجارهکننده اجازه میدهد تا از کارت بازرگانی استفاده کند. نکتهای که باید به آن توجه کرد این است که قیمت کارت بازرگانی در دفترخانه به صاحب اصلی پرداخت میشود.
موانع و خطرات اجاره کارت بازرگانی
بدون شک، اجاره کارت بازرگانی با خطرات و موانع زیادی روبهرو است. یکی از بزرگترین خطرات این است که نهادهای قانونی در صورت شناسایی اجاره کارت، به دنبال فردی خواهند بود که توانایی پرداخت مالیات و حقوق گمرکی را ندارد. اگر فرد اجارهدهنده نتواند مالیات خود را پرداخت کند، این مسئله میتواند به مشکلات جدی قانونی برای او منجر شود.
علاوه بر این، در چند سال گذشته، روند گمرک برای واردات و صادرات کالا تغییراتی داشته و این موضوع نیز باعث کاهش نیاز تجار به کارت بازرگانی شده است. بنابراین، اگر شما به دنبال اجاره کارت بازرگانی هستید، باید به این نکته مهم توجه داشته باشید که ممکن است شرایط و نیازهای بازار به سرعت تغییر کند و این امر میتواند بر فعالیتهای تجاری شما تأثیر بگذارد.
هزینه اجاره کارت بازرگانی
قیمت کارت بازرگانی اجارهای تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد که هر یک به نوبه خود میتوانند تعیینکننده ارزش واقعی این کارتها باشند. به عنوان مثال، نوع کارت بازرگانی، سابقه فعالیت آن در بازار و همچنین میزان تعهدات ارزی تعیینکنندههای کلیدی در تعیین قیمت نهایی کارت به شمار میروند. کارتهای بازرگانی یکبار مصرف و دائمی به وضوح دارای قیمتهای متفاوتی هستند، در حالی که کارتهایی که سابقه فعالیت و اعتبار بالایی در میان تجار و بازرگانان دارند، معمولاً در بازار سیاه با قیمتهای بالاتری مورد معامله قرار میگیرند.
از سوی دیگر، کارتهایی که دارای تعهدات ارزی کمتری هستند، نه تنها به دلیل سادگی استفاده، بلکه به خاطر کاهش ریسک و مسئولیت نیز قابلیت فروش و اجاره بالاتری دارند که به تبع آن هزینه بیشتری را طلب میکنند. نکته قابل توجه این است که اگر کارت به صورت مستقیم به صادرکننده یا واردکننده اجاره داده شود، درآمد حاصله میتواند بین ۱ تا ۶ میلیون تومان متغیر باشد.
در مقابل، اگر این کارت از طریق واسطه یا موسسههای مختلف به اجاره داده شود، درآمد آن به ازای هر دلار صادرات یا واردات به حدود ۱۰۰ تا ۱۵۰ تومان میرسد. این تنوع درآمدی و قیمتگذاری نشاندهنده پیچیدگیهای موجود در بازار کارتهای بازرگانی و اهمیت توجه به جزئیات در فرآیند اجاره آنها است.
5 نکته کلیدی برای اجاره کارت بازرگانی
اجاره کارت بازرگانی یکی از موضوعات حساس و مهمی است که در قالب تجارت خارجی و فعالیتهای اقتصادی به ویژه در کشورهای در حال توسعه، همواره مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به فرآیندهای پیچیده قانونی و شرایط خاص حاکم بر این نوع فعالیتها، در این مقاله نکات کلیدی و مهمی را بررسی خواهیم کرد که میتواند کمک شایانی به افرادی که قصد دارند کارت بازرگانی اجاره کنند، نماید.
1. انتخاب صاحب کارت معتبر
اولین و شاید مهمترین گام پیش از اجاره کارت بازرگانی، انتخاب صاحب کارت معتبر است. قبل از هرگونه اقدام، بررسی تاریخچه و اعتبار صاحب کارت برای جلوگیری از خطرات احتمالی بسیار حیاتی است. متأسفانه، نمونههای فراوانی از کلاهبرداریهایی وجود دارد که افراد واقعی اقدام به اجاره کارت بازرگانی میکنند، اما در پشت این انتخاب، طرحهای کلاهبردارانه قرار دارد. بنابراین، انجام تحقیق کافی در مورد صاحب کارت، بررسی موارد قانونی و حتی صحبت با افراد قبلی که از خدمات او استفاده کردهاند، میتواند به کاهش ریسکهای موجود کمک کند.
2. عقد قرارداد
بسیار حیاتی است که قبل از انجام هرگونه اجارهای، قراردادی کتبی بین صاحب کارت و اجارهکننده منعقد شود. این قرارداد باید شامل تمامی جزئیات و شرایط اجاره، تعهدات و وظایف هر دو طرف باشد. عدم وجود قرارداد کتبی میتواند زمینهساز بروز مشکلات و اختلافات در آینده شود. همچنین، در صورت بروز اختلافات احتمالی، این قرارداد میتواند به عنوان مدرکی قانونی مورد استفاده قرار گیرد.
3. ارائه ضمانت و تعهدات
اجارهکننده و صاحب کارت میتوانند برای تضمین تعهدات یکدیگر ضمانتنامههای لازم را دریافت کنند. این امر به هر دو طرف این امکان را میدهد که در صورت رفتار غیرمسئولانه یا نقض تعهدات، به حقوق خود پایبند باشند. این ضمانتها باید به شکل مستند و مشخص تنظیم شود تا از هرگونه سوءتفاهم و مشکل آینده جلوگیری شود.
4. استعلام از مراجع قانونی
استعلام از مراجع قانونی و معتبر، یک مرحله اساسی در فرآیند اجاره کارت بازرگانی است. قبل از انجام هر گونه توافقی، توصیه میشود که از طریق مراجع مربوطه مانند اتاق بازرگانی و گمرک، اصالت کارت و عدم سوءپیشینه صاحب کارت را بررسی کنید. این مرحله به شما کمک میکند تا از بروز مشکلات قانونی در آینده جلوگیری کنید.
5. مشورت با متخصص حقوقی
شاید مهمترین نکته که باید در نظر گرفت، مشورت با یک متخصص حقوقی است. این کار به شما اطمینان میدهد که تمامی جوانب قانونی اجاره کارت بازرگانی را در نظر گرفتهاید. یک وکیل متخصص میتواند راهکارهای قانونی و مشاورههای دقیقی را ارائه دهد که به اعتبار و مسئولیتهای قانونی شما کمک میکند.
مجازات اجاره کارت بازرگانی
یکی از مهمترین و خطرناکترین جوانب اجاره کارت بازرگانی، ناآگاهی افراد از مجازاتهایی است که ممکن است در نتیجه این اقدام اعمال شود. بر طبق قوانین موجود در راستای مبارزه با قاچاق کالا و ارز و فرار مالیاتی، عواقب این کار میتواند بسیار سنگین باشد. به طور کلی، افرادی که به اجاره کارت بازرگانی اقدام میکنند، ممکن است با عواقب زیر روبرو شوند:
ابطال کارت بازرگانی:
اگر مشخص شود که کارت بازرگانی به صورت غیرقانونی اجاره شده، کارت بازرگانی مربوطه باطل خواهد شد.
پرداخت نصف ارزش کالای وارد شده:
هم اجارهدهنده و هم اجارهگیرنده موظف به پرداخت نصف ارزش کالای وارد شده خواهند بود.
یک تا دو برابر منافع حاصل شده:
برای افرادی که کارت را منتقل کرده یا اجاره کردهاند، میتواند تضمین عواقب مالی قابل توجهی باشد.
ضبط کالا:
کالاهای وارد شده به عنوان نتیجه اجاره کارت بازرگانی ممکن است ضبط شود.
پرداخت تضامنی خسارت وارده به دولت:
در صورت بروز هرگونه مشکل قانونی، اجارهدهنده و اجارهگیرنده هر دو به پرداخت خسارت ملزم خواهند بود.
حبس و محدودیتهای قانونی:
در موارد که قاچاق سازمان یافته و غیرسازمان یافته تشخیص داده شود، ممکن است با مجازات حبس مواجه شوند.
محرومیت از خدمات دولتی و فعالیتهای اقتصادی:
افرادی که در این فعالیتها گرفتار شوند، ممکن است نتوانند به سادگی به فعالیتهای اقتصادی خود ادامه دهند و حتی با مشکلاتی در دریافت تسهیلات بانکی روبرو شوند.
جریمه نقدی کارت بازرگانی چقدر است؟
باتوجهبه اینکه استفاده از کارت بازرگانی اجارهای جرم است و استفاده از آن ضرر زیادی به تجار میرساند کسانی که مرتکب این کار شوند به مجازات درجه شش در بند 7 ماده 69 محکوم میشوند و طبق این قانون هر یک از طرفین باید 200 میلیون ریال تا 500 میلیون ریال پرداخت کنند. بهعلاوه، کارت بازرگانی شخص باطل میشود و در صورت تکرار مجدد به ۶ ماه حبس محکوم میشود.
سخن آخر
با تمام نکات گفته شده هنوز هم اجارهی کارت بازرگانی یکی از راههای پرطرفدار برای شروع واردات و صادرات است و به گمان برخی ریسک آن را میتوان پذیرفت با این حال هنوز هم چندان به این اقدام در روند صادرات و واردات قانونی کشور چندان توصیه نمیشود.
سوالات متداول
وام با کارت بازرگانی به چه کسانی تعلق می گیرد؟
وام با کارت بازرگانی به عمده تجار و شرکتهایی تعلق میگیرد که دارای کارت بازرگانی معتبر هستند و فعالیتهای تجاری بینالمللی انجام میدهند.


