آیا تا به حال کلمه “کریدور” را در حوزه تجارت و حمل و نقل شنیدهاید؟ این واژه که در سالهای اخیر بسیار پرکاربرد شده، به مسیری گفته میشود که برای تسهیل جابهجایی کالا، مسافر و اطلاعات بین دو نقطه یا منطقه جغرافیایی استفاده میشود.
این مسیرها معمولاً از طریق ترکیبی از زیرساختهای حمل و نقل مانند جاده، راه آهن، آبراهه و هواپیما ایجاد میشوند. کوریدورها در انواع مختلفی از جمله کریدورهای تجاری داخلی، خارجی، ترانزیتی و بین المللی وجود دارند. هر یک از این انواع، ویژگیها و اهمیت خاص خود را دارند. در این مطلب از لجستیک ایرانیان دبی به تعریف دقیق کریدور، انواع مختلف آن و نقش آنها در تسهیل تجارت جهانی خواهیم پرداخت، با ما همراه باشید.
کریدور در حمل و نقل بین المللی به چه معناست؟
واژه “کریدور” در لغت به معنای راهرو یا دالان است، اما در دنیای حمل و نقل بین المللی، این واژه به مسیرهای بزرگی گفته میشود که برای جابهجایی کالاها در مقیاس وسیع طراحی شدهاند. این مسیرها به عنوان شاهرگهای تجاری عمل کرده و نقش مهمی در اقتصاد جهانی ایفا میکنند.
همانطور که گفتیم، کریدورهای حمل و نقل میتوانند از طریق هوایی، زمینی یا دریایی برقرار شوند. در این روش، کالاها از مبدا تا مقصد از طریق مناطق واسطهای مشخصی که به عنوان کریدور شناخته میشوند، جابهجا شوند. این رویکرد، ضمن تسریع فرآیند حمل و نقل، هزینههای مرتبط را نیز کاهش میدهد.
اهمیت جغرافیایی یک کشور در توسعه کریدورهای حمل و نقل بسیار مؤثر است. کشورهایی که مرزهای آبی و زمینی گستردهتری با سایر کشورها دارند، به طور طبیعی از پتانسیل بیشتری برای ایجاد و بهرهبرداری از این کریدورها برخوردارند. با توجه به سهم بیش از 80 درصدی حمل و نقل دریایی در تجارت جهانی، کریدورهای دریایی به عنوان امنترین و کارآمدترین مسیر برای جابهجایی کالا، از اهمیت ویژهای برخوردارند.
انواع کریدورهای حمل و نقل
بسته به اینکه چه نوع کالایی را میخواهید جابهجا کنید و از کجا به کجا میخواهید آن را ارسال کنید، نوع کریدور مورد استفاده متفاوت خواهد بود. بهطور کلی، کریدورها به چهار دسته اصلی تقسیم میشوند:
1) کریدور تجارت خارجی
کریدور تجارت خارجی مسیری است که به منظور تسهیل جریان کالا بین کشورهای مختلف طراحی شده است. این کریدورها به عنوان کانالهایی برای حمل و نقل کالاهای صادراتی و وارداتی عمل میکنند و نقش مهمی در تسهیل تجارت بین المللی ایفا مینمایند.
2) کریدور تجارت داخلی
کریدور تجاری داخلی به عنوان یک شبکه خطی و یکپارچه جهت تبادل کالا و خدمات در سطح ملی تعریف میشود. این کریدورهای تجارت داخلی به عنوان مهمترین نوع شناخته میشوند و نقش محوری در تسهیل جریان کالا، افزایش بهرهوری و توسعه پایدار اقتصادی ایفا مینمایند.
3) کریدور ترانزیتی تبادل کالا
کریدور ترانزیتی تبادل کالا مسیری مشخص و ایمن است که جهت جابجایی کالا یا مسافر بین کشورهای همجوار مورد استفاده قرار میگیرد. این کریدورها به عنوان کانالهای ارتباطی تجاری و مسافری بین کشورها عمل کرده و تسهیلکننده مبادلات اقتصادی و فرهنگی هستند.
4) کریدور بین المللی
کریدور بینالمللی مسیری مشخص و متصل از شبکههای حمل و نقل بین المللی (نظیر جادهای، ریلی، هوایی و دریایی) است که برای تسهیل و تسریع جریان تجارت خارجی، انتقال کالا بین کشورها و توسعه حملونقل ترکیبی طراحی شده است. این کریدورها با بهرهگیری از زیرساختهای حملونقلی و لجستیکی، ضمن تسهیل مبادلات تجاری، به رونق اقتصادی کشورها کمک شایانی مینمایند.
موقعیت جغرافیایی ممتاز ایران، با برخورداری از دسترسی به آبهای آزاد و همجواری با قارههای آسیا و اروپا، این کشور را به یکی از کریدورهای مهم ترانزیتی جهان تبدیل نموده است. استفاده از کریدورهای بینالمللی در ایران، علاوه بر افزایش حجم تجارت خارجی، موجب ارتقای امنیت زنجیره تأمین کالا و کاهش هزینههای حملونقل نیز خواهد شد.
کریدورهای بین المللی ایران
ایران با موقعیت جغرافیایی منحصربهفرد خود، از سمت شمال و غرب به کشورهای هممرز دریای خزر، روسیه و بخشهایی از اروپا متصل است. همچنین از سمت جنوب، از طریق خلیج فارس، به کشورهای آسیای شرقی و آفریقایی نزدیک است. این موقعیت استراتژیک، ایران را به یکی از شاهراههای مهم تجارت جهانی تبدیل کرده و زمینهساز ایجاد کریدورهای بینالمللی متعددی در کشور شده است.
کریدورهای تجاری عبوری از ایران شامل مسیرهای مهمی هستند که پیونددهنده مناطق مختلف دنیا هستند. در ادامه به کریدورها اشاره میکنیم:
- کریدور شمال به جنوب ایران
کوریدور شمال-جنوب ایران( INSTC)، یک مسیر حمل و نقل بین المللی به طول 7200 کیلومتر است که شامل شبکهای از راههای زمینی، ریلی و دریایی میشود. این کریدور برای جابهجایی بار بین کشورهای هند، ایران، آذربایجان، روسیه، آسیای مرکزی و کشورهای اروپایی طراحی شده است.
هدف اصلی این کریدور، تقویت ارتباطات تجاری میان کشورهای عضو و اتصال شهرهای مهمی همچون بمبئی، مسکو، تهران، باکو، بندرعباس، آستاراخان و بندر انزلی بوده است. در سال 2014، دو مسیر زمینی در این کریدور راهاندازی شد: مسیر نخست، بمبئی را از طریق بندرعباس به باکو متصل میکند، و مسیر دوم، بمبئی را از طریق بندرعباس، تهران و بندر انزلی به آستاراخان مرتبط میسازد.
این کریدور نقش مهمی در کاهش هزینههای حمل و نقل بین المللی ایفا کرده و توانسته هزینه جابهجایی محمولهها را تا 2500 دلار برای هر 15 تن کاهش دهد.
- کریدور تراسیکا
کریدور تراسیکا، به عنوان یکی از مسیرهای مهم حمل و نقل بینالمللی که از ایران عبور میکند، در سال 1993 توسط پنج جمهوری آسیای میانه و سه جمهوری قفقاز در بروکسل پایهگذاری شد. این کریدور با هدف تقویت همکاریهای منطقهای میان کشورهای عضو ایجاد شده است.
مسیر کریدور تراسیکا از دریای سیاه و دریای خزر عبور کرده و تا میانه اروپا امتداد مییابد. این مسیر به دلیل کاهش هزینهها، یکی از اقتصادیترین گزینهها برای ارتباط میان کشورهای آسیای میانه، بازارهای جهانی و بنادر اروپایی به شمار میآید. از اعضای این کریدور میتوان به ایران، قزاقستان، آذربایجان، ترکیه، ازبکستان، گرجستان و رومانی اشاره کرد.
- کریدور شرق به غرب (جاده ابریشم قدیمی)
کوریدور شرق به غرب که به نوعی احیای جاده ابریشم قدیمی به شمار میآید، یکی از قدیمیترین مسیرهای ارتباطی میان اروپا و آسیا بود. اگرچه جاده ابریشم در شکل سنتی خود دیگر وجود ندارد، اما این کریدور اکنون جایگزین آن شده و از طریق ایران، این دو قاره را به یکدیگر متصل میکند.
این مسیر نقش مهمی در حمل و نقل بین المللی ایفا میکند و امکان ارسال کالاهای کشورهای آسیای میانه و چین را از مسیر ایران به سوی کشورهای آسیای غربی و حوضه دریای مدیترانه فراهم میسازد. علاوه بر این، کریدور شرق به غرب با ایجاد شش مسیر حمل و نقل متفاوت، ایران را به کشورهای آسیای میانه متصل کرده و در عین حال دسترسی به اروپا و آفریقا را نیز ممکن ساخته است.
- کریدور جنوبی آسیا
کریدور جنوبی آسیا یکی از مسیرهای استراتژیک عبوری از ایران است که از استان سیستان و بلوچستان میگذرد. این کریدور از آسیای جنوب شرقی آغاز شده و پس از عبور از هند، به مرز میرجاوه در ایران میرسد. از آنجا، مسیر خود را به سمت داخل کشور ادامه میدهد و به مرزهای شمال غربی ایران، شامل بازرگان، رازی و خسروی در مرزهای ترکیه و عراق، میرسد.
وجود این مسیر نه تنها امکان توسعه تجارت بین ایران و کشورهای شرق و غرب را فراهم میکند، بلکه ایران را به یکی از شاهراههای مهم ارتباطی جهان تبدیل کرده است.
- کریدور آلتید (AH)
شبکه بزرگراه آسیایی (AH)، که با نام آلتید نیز شناخته میشود، یکی دیگر از کریدورهای مهم عبوری از ایران است. این پروژه، یک ابتکار مشترک میان کشورهای آسیایی و کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد برای آسیا و اقیانوسیه است. هدف اصلی این کریدور، تقویت ارتباطات بین کشورهای آسیایی و اقیانوسیه و بهینهسازی استفاده از زیرساختهای موجود به جای احداث بزرگراههای جدید بوده و در سال 1992 راهاندازی شده است.
این مسیر با تسهیل پروژههای حمل و نقل زمینی، شامل بزرگراه و راهآهن، به طور قابل توجهی مبادلات را آسانتر کرده است. توافقنامه مربوط به این کریدور توسط 32 کشور امضا شده که ایران یکی از آنها است. همچنین، بخش عمده بودجه این شبکه بینالمللی توسط کشورهایی نظیر چین، کره جنوبی و سنگاپور تأمین شده است.
هدف از ایجاد کریدور یا کوریدور چیست؟
تسهیل جریان کالا و مسافر:
کریدورهای حمل و نقل با ایجاد مسیرهای مستقیم و کارآمد، زمان و هزینه جابجایی کالا و افراد را کاهش میدهند.
افزایش رشد اقتصادی:
این کریدورها با اتصال مراکز تولید و مصرف، به رونق تجارت و بازرگانی بین مناطق مختلف کمک شایانی میکنند.
موتور توسعه اقتصادی:
ایجاد فرصتهای سرمایهگذاری و اشتغالزایی جدید، یکی دیگر از دستاوردهای مهم توسعه کریدورهای حمل و نقل است.
پل ارتباطی بین ملتها:
کریدورها به عنوان پل ارتباطی بین کشورهای مختلف عمل کرده و همکاریهای منطقهای و بینالمللی را در حوزههای مختلف تقویت میکنند.
کلام آخر
در نهایت باید گفت که آینده حمل و نقل جهانی به شدت به توسعه کریدورهای هوشمند و پایدار وابسته است. بر اساس آمارهای جهانی، توسعه یک کیلومتر کریدور حمل و نقل، میتواند منجر به ایجاد هزاران شغل و افزایش چندین درصدی تولید ناخالص داخلی شود. این نشان میدهد که سرمایهگذاری در کریدورهای حمل و نقل، یکی از بهترین راههای سرمایهگذاری در آینده است.
شرکت لجستیک ایرانیان دبی یکی از باسابقهترین شرکتهای حمل و نقل بین المللی و ترخیص کالا از گمرک است که امکان واردات انواع کالاها به کشور دارد. لجستیک ایرانیان دبی در کشورهای چین، ترکیه، امارات و سوریه دفتر نمایندگی دارد و همین امر فرایند واردات و صادرات و ترخیص کالا را راحتتر کرده است. برای دریافت مشاوره رایگان با کارشناسان ما در ارتباط باشید.