ایران به خاطر داشتن خاک حاصلخیز و اقلیم متنوع، یکی از قطبهای تولید هندوانه در جهان شناخته میشود. کیفیت بالای هندوانههای ایرانی باعث شده تا این میوه در بازارهای جهانی جایگاه ویژهای داشته باشد و به بیش از 30 کشور در نقاط مختلف دنیا از کشورهای حاشیه خلیج فارس و آسیایی تا کشورهای اروپایی صادر شود و رتبه سوم را در آمار صادرات محصولات کشاورزی کشورمان در شش ماه نخست سال 1403 داشته باشد.
اما صادرات هندوانه چه شرایط و ضوابطی دارد؟ اصلا چه کشورهایی مقصد بهتر و پرسودتری برای صادرات این میوه هستند؟
اگر شما هم میخواهید صادرات هندوانه را آغاز کنید و قصد دارید با مراحل صادرات این میوه آشنا شوید، تا پایان این مطلب با لجستیک ایرانیان دبی همراه باشید.
آمار صادرات هنداونه در سال 1403
براساس جدیدترین آمار گمرک، کشورمان در شش ماهه نخست سال 1403 موفق به صادرات یک میلیارد و هفتصد میلیون تومانی محصولات کشاورزی شده است که نشان از رونق بخش کشاورزی و افزایش توان صادراتی کشور دارد. بر اساس این گزارش پس از پسته و سیب، هندوانه در رتبه سوم قرار گرفته که این موضوع نشان از اهمیت این محصول کشاورزی در صادرات کشور دارد.
میزان صادرات هندوانه ایران، همانند بسیاری از محصولات کشاورزی، تحت تأثیر عوامل مختلفی نظیر شرایط آب و هوایی، نوسانات بازار جهانی و سیاستهای تجاری قرار دارد. بر اساس آخرین آمار گمرک، در نیمه نخست سال 1403 شاهد کاهش چهارده درصدی حجم صادرات هندوانه نسبت به مدت مشابه در سال قبل بودهایم. از نظر ارزش صادرات نیز، در شش ماه نخست سال 1403 صادرات این محصول کشاورزی کاهشی هفت درصدی داشته و در این مدت 535 میلیون دلار بوده است.
نام کالا 1403 1402 درصد تغییرات
وزن (کیلوگرم) ارزش (دلار) وزن (کیلوگرم) ارزش (دلار) وزنی ارزشی
هندوانه 535.610.333 127.555.053 629.702.918 138.091.542 14.94- 7.63-
بیشترین صادرات هندوانه به کدام کشورها است؟
هندوانه ایرانی به خاطر طعم و کیفیت خوبش در میان کشورهای همسایه، حاشیه خلیج فارس و حاشیه دریای خزر طرفداران بسیار زیادی دارد. حتی برخی از کشورهای اروپایی مانند استونی، بلاروس، رومانی، آلمان، بوسنی و هرزگوین، یونان، مغولستان، انگلستان، هلند، صربستان، مقدونیه و لیتوانی هم متقاضی واردات هندوانه ایرانی هستند و درخواست خود را برای خرید هندوانه از ایران ثبت میکنند.
طبق آخرین گزارشهای گمرک، بیشترین صادرات هندوانه در شش ماهه نخست سال 1403 به کشورهای عراق، امارات متحده عربی، عمان، روسیه، ترکیه، قطر، ارمنستان، پاکستان، افغانستان و گرجستان بوده است.
در جدول زیر میزان صادرات هندوانه بر اساس حجم و ارزش صادرات در نیمه نخست سال1403 آورده شده است.
کشور ارزش (میلیون دلار) وزن (کیلوگرم)
عراق 57342840 246456957
امارات متحده عربي 40326139 161307141
عمان 9442985 38373337
فدراسیون روسيه 7326860 32696334
ترکيه 5023026 21962463
قطر 2623420 10444723
ارمنستان 1779861 7960646
پاکستان 1159622 5173333
افغانستان 820293 3673907
گرجستان 413027 1841366
قزاقستان 349642 1529466
جمهوري آذربايجان 160557 712606
کویت 136662 577306
ترکمنستان 128375 573842
تاجيکستان 105041 469168
قرقيزستان 88150 393580
استوني 60426 269680
بلاروس 46405 207162
روماني 46253 206563
سوريه 45503 200750
آلمان 28196 125887
بوسني و هرزگوين 23854 106424
يونان 22770 101665
مغولستان 15324 68335
بلغارستان 14748 65755
انگلستان (بريتانيا) 4718 21065
استراليا 4709 21022
هلند 4643 20730
صربستان و مونته نگرو 4256 19000
جمهوری مقدونيه(یوگسلاوی) 4148 18520
ليتواني 2598 11600
صادرات هنداونه به عراق
عراق به عنوان بزرگترین مشتری هندوانه ایرانی، سهم قابل توجهی از صادرات این محصول را به خود اختصاص داده است. براساس آمار شش ماهه نخست سال 1403، عراق با پرداخت 57 میلیون دلار، رتبه نخست را در میان کشورهای واردکننده هندوانه از ایران به خود اختصاص داده است.
به دلیل کمبود منابع آبی و شرایط آب و هوایی گرم و خشک، عراق قادر به تولید هندوانه به اندازه نیاز بازار داخلی خود نیست. از این رو، این کشور سالانه مقدار قابل توجهی هندوانه از کشورهای همسایه، به ویژه ایران، وارد میکند. هندوانههای ایرانی به دلیل شیرینی، آبدار بودن و تنوع ارقام، توانستهاند جایگاه ویژهای در سبد غذایی مصرفکنندگان عراقی پیدا کنند.
با این حال بازرگانان ایرانی باید این به این نکته توجه داشته باشند که صادرات هندوانه به عراق از سوی گمرک این کشور دارای محدودیت فصلی است و هر ساله در فصلهای مشخصی واردات هنداونه به این کشور با ممنوعیت همراه است.
صادرات هنداونه به امارات متحده عربی
امارت متحده عربی دومین خریدار بزرگ هندوانه ایران است. در کشور امارات نیز همانند عراق، آب و هوا بسیار گرم و خشک است و همین موضوع باعث شده تا تقاضا برای خرید میوههای آبدار مانند هندوانه در بازار امارات بسیار زیاد باشد. از طرفی نزدیکی جغرافیایی ایران به امارات، تجارت هندوانه را تسهیل کرده و برای صادرکنندگان ایرانی سودآوری قابلتوجهی به همراه دارد. بر اساس آمار شش ماهه اول سال 1403، بیش از 161 تن هندوانه به امارات صادر شده است.
صادرات هندوانه به عمان
عمان یکی از دیگر بازارهای مهم و پرسود برای صادرات هنداونه است. آمار صادرات در نیمه اول سال 1403 نشان میدهد که، عمان با خرید 9 هزار دلار هندوانه، سومین مشتری بزرگ این میوه به شمار میرود.
در کشور عمان، میوه هنداونه بسیار محبوب و پرطرفدار است و علاوه بر مصرف شخصی از این میوه به صورت فرآوری شده، در رستورانها و هتلها استفاده میشود. از طرفی هنداونههای ایرانی به دلیل طعم خوب و آبدار بودن، در بازار این کشور بسیار محبوب هستند. با این حال بازار هنداونه در این کشور کاملا رقابتی است و این کشور علاوه بر ایران از کشورهای پاکستان و هند هندوانه وارد میکند به همین خاطر بازرگانان برای حفظ جایگاه خود در بازار این کشور باید استانداردهای کیفیت را رعایت کرده و محصولاتی باکیفیتی به این کشور صادر کنند.
مجوز و استانداردهای صادرات هندوانه
ضوابط و استانداردهای مربوط به صادرات هندوانه در هر کشور متفاوت است. مثلا برای صادرات هندوانه به عمان نیاز به ارائه مجوز صادرات از وزارت جهاد کشاورزی، مجوز بهداشت از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و مجوز ورود از وزارت کشاورزی عمان دارید. اما برای صادرات هندوانه به آلمان علاوه بر مجوز بهداشت، جهاد کشاورزی و قرنطینه نباتی باید مطمئن شوید که هندوانه صادراتی با استانداردهای کیفیت اتحادیه اروپا مطابقت دارد.
به طور کلی هندوانههای صادراتی باید مطابق با بالاترین استانداردهای بهداشتی و ایمنی غذایی باشند. این بدان معناست که محصولات صادراتی باید عاری از هرگونه آفت، بیماری، آلودگی میکروبی و باقیمانده سموم کشاورزی باشند. برای اطمینان از رعایت این استانداردها، توصیه میشود با سازمان جهاد کشاورزی و وزارت بهداشت تماس بگیرید و از آخرین الزامات و استانداردهای بهداشتی برای صادرات این میوه آگاه شوید.
مراحل صادرات هندوانه چیست؟
صادرات هندوانه به عنوان یکی از محصولات کشاورزی محبوب کشورمان میتواند سودآوری خوبی برای بازرگانان کشور به همراه داشته باشد. با این حال، صادرات این محصول کشاورزی مانند صادرات میوه های دیگر نیازمند یک برنامهریزی دقیق و طی کردن مراحلی است. در ادامه مراحل صادرات هندوانه به همراه نکات کلیدی برای موفقیت در این تجارت شرح داده میشود.
گام اول: تامین هنداونه صادراتی
در اولین قدم باید تصمیم بگیرید چگونه میخواهید هندوانه صادراتی را تامین کنید، خودتان میخواهید امور کشت و برداشت را انجام دهید یا میخواهید از تامینکنندگان معتبر، هندوانه بخرید.
اگر تصمیم بگیرید که خودتان امور کشت و برداشت هندوانه را انجام دهید، کنترل کاملی بر تمام مراحل تولید محصول خواهید داشت. اما این روش با معایبی از جمله نیاز به سرمایه بالا، نیاز به دانش فنی و ریسکهای تولید همراه است.
روش خرید هندوانه از تامینکنندگان معتبر یکی از دیگر روشهای تامین هندوانه برای صادرات است. این روش به شما امکان میدهد بدون نیاز به سرمایهگذاری زیاد و مدیریت یک مزرعه، به محصول دسترسی داشته باشید. البته پیداکردن تامینکننده معتبر هندوانه کاری سخت و زمانبر است
گام دوم: شناخت بازار هدف و قوانین و مقررات صادرات
در دومین قدم باید به طور دقیق بازار هدف خود را شناسایی و درباره تقاضا، قوانین و رقبا اطلاعات کسب کنید. در نظر داشته باشید هر کشوری قوانین و مقررات مخصوص به خود را برای واردات محصولات کشاورزی از جمله هندوانه دارد، این قوانین شامل استانداردهای بهداشتی قرنطینهای و گمرکی است. علاوه بر قوانین و مقررات صادراتی، استانداردهای کیفیت هندوانه در کشورهای مختلف متفاوت است. برخی از کشورها استانداردهای بسیار سختگیرانهای دارند و محصول باید فاقد هرگونه آفت، بیماری و مواد شیمیایی باشد.
گام سوم: آمادهسازی محصول برای صادرات
آمادهسازی هندوانه برای صادرات فرایندی دقیق و حساس است که به طور مستقیم بر کیفیت محصول در بازار هدف و موفقیت صادرات تاثیرگذار است. این مرحله شامل اقدامات گوناگونی از قبیل انتخاب هنداونه، زمان و روش صحیح برداشت، سورتینگ و درجهبندی هنداونه میشود.
هنگام آمادهسازی هندوانه باید حواستان باشد که هندوانه با ذائقه بازار هدف مناسب باشد. از طرفی برای آن که طعم و کیفیت مطلوبی داشته باشد، در زمان مناسب برداشت شود. برداشت زودهنگام یا دیرهنگام میتواند به کیفیت محصول آسیب برساند.
موضوع مهم دیگری که باید به آن توجه داشته باشید، سورتینگ و درجهبندی است. در این مرحله هندوانهها بر اساس اندازه، وزن و یکنواختی شکل سورت شده و بر اساس کیفیت پوست، رنگ گوشت، وجود لکهها و آسیبها درجهبندی شده و هندوانههای آسیبدیده، ترکخورده یا دارای لکههای بزرگ از سایر هندوانهها جدا میشوند.
گام چهارم: بسته بندی
بستهبندی مناسب و اصولی یکی از مهمترین موضوعاتی است که در صادرات میوه باید به آن توجه داشت. برای بستهبندی هندوانه صادراتی، میتوانید از جعبههای چوبی و پلاستیکی با تهویه مناسب که در برابر ضربه و فشار مقاومت بالایی دارند، از طرفی حمل آنها آسان است استفاده کنید.
گام پنجم: حمل و نقل
پس از بستهبندی هندوانههای صادراتی نوبت آن است که با در نظر گرفتن مواردی از قبیل زمان تحویل، مسافت، هزینه، نوع بستهبندی روش مناسب حمل و نقل بین المللی را انتخاب کنید. یکی از مهمترین تصمیمات برای صادرات هندوانه، انتخاب روش حمل و نقل مناسب است. با توجه به فاصله، زیرساختهای حمل و نقل و شرایط آب و هوایی کشور مقصد، روشهای مختلفی مانند دریایی، زمینی و هوایی برای حمل هندوانه وجود دارد. برای مثال، برای صادرات به کشورهای حوزه خلیج فارس مانند امارات و عمان، حمل دریایی به دلیل هزینه کمتر و ظرفیت بالای حمل، معمولاً انتخاب بهتری است. در مقابل، برای صادرات به کشورهای همسایه مانند عراق و ترکیه، حمل زمینی به دلیل سرعت بیشتر و هزینه کمتر ترجیح داده میشود.
مدارک موردنیاز برای صادرات هندوانه
بازرگانان برای آن که بتوانند بدون مشکل هندوانه را به دیگر کشورهای جهان صادر کنند باید اسناد و مدارک را جمعآوری و در هر یک از مراحل صادرات ارائه دهند. از جمله مدارک ضروری برای صادرات هنداونه عبارتند از:
- کارت بازرگانی:
اولین مدرک مهم برای شروع صادرات گرفتن کارت بازرگانی است. بدون داشتن این کارت اجازه صادرات یا واردات کالا به شما داده نخواهد شد. - استاندارد و مجوزها:
با توجه به کشور هدف صادراتی باید مجوزهای لازم را دریافت کنید. مجوز بهداشت، جهاد کشاورزی و قرنطینه نباتی از جمله مجوزهای مورد نیاز برای صادرات این میوه است. - پکینگ لیست:
در این سند کلیه مشخصات هندوانههای صادراتی از جمله تعداد، وزن و غیره ذکر میشود. - فاکتور:
فاکتور سندی است که در معاملات تجاری بین خریدار و فروشنده صادر میشود. در این سند ارزش کالای صادراتی ذکر میشود. - تاییدیه وزن:
سند تأییدیه وزن مدرکی است که به صورت رسمی وزن یک کالا یا محموله را تأیید میکند. این سند معمولاً توسط یک مرجع معتبر مانند گمرک و یا یک شرکت حمل و نقل معتبر صادر میشود. - اظهارنامه صادراتی:
این سند پس از ورود کالا به گمرک و دریافت مجوزها بر اساس ارزش کالای صادراتی صادر میشود. - گواهی مبدا:
این گواهینامه توسط اتاق بازرگانی صادر میشود. - بارنامه:
این سند اطلاعات کاملی درباره کالا، مسیر حمل، شرایط حمل و نقل، تعداد و وزن کالای حمل شده ارائه میدهد و توسط شرکت حمل صادر میشود.
کدام هندوانه برای صادرات خوب است؟
تنوع میوه هندوانه بسیار زیاد است. انتخاب هندوانه مناسب برای صادرات به عوامل مختلفی مانند کشور هدف صادرات، حمل و نقل و نیاز بازار وابسته است. برای مثال اگر قصد صادرات هندوانه به کشورهای دوردست مثلا استرالیا داشته باشید، انتخاب هندوانه با پوست ضخیم و مقاومت بالا در برابر ضربه ضروری است. اما برای صادرات هندوانه به عراق و سایر کشورهای همسایه میتوانید ارقام پوست نازک را انتخاب کنید.
بهطورکلی در سطح جهانی ارقام متوعی از هنداونه کشت و صادر میشود، در ادامه با 4 نوع از انواع محبوب هندوانه صادراتی آشنا میشویم:
- هندوانه چارلستون گری: این رقم مقاوم به بیماریها، به ویژه فوزاریوم و آنتراکتوز، یکی از محبوبترین ارقام صادراتی است.
- هندوانه دیکیس کویین: این هندوانه با پوست نازک و گوشت آبدار، برای مصرف تازه و حمل و نقلهای کوتاهمدت مناسب است.
- هندوانه فرفاکس: با پوست ضخیم و وزن بالا، این رقم برای صادرات به بازارهای دور دست مناسب است.
- هندوانه چیلیان بلاک: این رقم با گوشت قرمز روشن و شیرین، طرفداران زیادی دارد.
کلام آخر
با وجود طعم بینظیر هندوانه ایرانی، صادرات این میوه با چالشهای گوناگونی از جمله تحریمهای ارزی، تغییر قوانین و مقررات، نبود زیرساختهای صادراتی و بیثباتی در قوانین و مقررات روبهرو است. با این حال اگر مراحل صادرات کالا را به درستی انجام دهید و بتوانید یک برنامهریزی دقیق داشته باشید و بازاری مناسب برای این میوه پیدا کنید میتوانید سودآوری خوبی از صادرات هندوانه به دست آورید.
در این مطلب تلاش کردیم تا شما را با نحوه صادرات این میوه آشنا کنیم. اگر شما صادرکننده هندوانه هستید و تجربهای در این زمینه دارید، حتما از طریق بخش نظرات تجربیات با ارزش خود را با ما به اشتراک بگذارید. با این حال اگر در خصوص حمل و نقل بین المللی و ترخیص سوالی دارید با کارشناسان ما در ارتباط باشید.
سوالات متداول
کد تعرفه گمرکی هندوانه چیست؟
محصول هندوانه در بازارهای جهانی با کد تعرفه گمرکی ۰۸۰۷۱۱ شناخته میشود.
کدام شهر بیشتری تولید هنداونه را دارد؟
هندوانه در شهرهای مختلفی کاشت و برداشت میشود؛ اما دامغان به شهر هندوانه شناخته میشود و بیشترین تولید هندوانه را در کشور دارد.