بیجک چیست؟
بیجک در اصل یک کلمه هندی است. این کلمه در گذشته در سیستم کشتیرانی هند به کار می رفت و امروزه کاربرد مشابهی با کلمه بارنامه دارد. امروزه کلمه بیجک در کشور ما به معنای رسیدی است که راننده، حامل، گیرنده و فروشنده را مشخص می کند. بیجک سندی است که فروشنده برای خریدار صادر می کند. در گمرک الکترونیک بیجک به معنای پروانه سبز در نظام قدیم است و به معنای تکمیل مراحل ترخیص کالا از گمرک است. در واقع ترخیص کالا از گمرک یکی از ارکان مهم واردات است. مهم ترین آخرین مرحله و شرط خروج کالا از گمرک در کلیه فرآیندها و تشریفات گمرکی اعم از واردات کالا، صادرات کالا، ترانزیت و … وجود دارد. و شرط خروج کالا از گمرک است و در کلیه فرآیندها و تشریفات گمرکی اعم از واردات کالا، صادرات کالا، ترانزیت و … وجود دارد. به عبارت دیگر شرط خروج کالا از گمرک، صدور فاکتور گمرکی است. قبض گمرکی توسط ماموری صادر می شود که در درب خروجی گمرک اقدام به صدور صورتحساب می کند. به طور کلی می توان گفت پس از بارگیری، توزیع، خروج و تایید کالا توسط اپراتور مربوطه، مجدداً توسط کارشناس گمرک مهر و امضا شده و به مدیر انبار تحویل داده می شود که در آن اطلاعاتی مانند مالک محموله، نوع محموله، مقصد بار و… وجود دارد.
اهمیت بیجک
در سال های اخیر با توجه به راه اندازی سامانه تجارت فرامرزی EPL، پس از خروج هر کالا از گمرک و صدور بیجک، باید در سامانه کل انبار اطلاعیه وصول شود. در غیر این صورت امکان صدور بیجک برای موارد بعدی وجود ندارد. این ویژگی برای جلوگیری از قاچاق کالا و ردیابی کالاهای وارد شده به کشور و جلوگیری از سوء استفاده توسط واردکنندگان غیرمجاز طراحی شده است. فاکتور گمرکی محتویات محموله را خلاصه می کند. مدارک توسط مقامات گمرکی ارسال می شود تا مشخص شود که آیا محموله مجاز به ورود به کشور دریافت کننده است یا خیر. همچنین در تعیین عوارض و مالیات بر کالاهای خاص کمک می کند. در واقع فاکتور گمرکی مهمترین سند مورد استفاده در ترخیص کالا از گمرک است.
شماره بیجک چیست؟
برای هر بارنامه پس از ارسال یک کد یا شماره BJK منحصر به فرد صادر می شود. حمل و نقل با شماره بیجک پیگیری می شود. توصیه می شود برای انجام امور گمرکی از افراد متخصص در این زمینه کمک بگیرید.
اطلاعات درج شده در صورتحساب گمرکی
اطلاعات باید در فاکتور گمرکی درج شود که به دو قسمت تقسیم می شود.
1- اطلاعاتی که برای هر کسی قابل تفسیر باشد. این اطلاعات شامل موارد زیر است:
تاریخ صدور فاکتور گمرکی
- گمرک مبدا
- گمرک در مقصد
- شماره حامل و جزئیات
- شماره سریال مجوز
- بارکد
2.اطلاعاتی که از طریق بارکد خوانده می شود و فقط دستگاه های مربوطه به خواندن آن دسترسی دارند.
از طریق بارکد موجود در بیجک، اطلاعاتی که کلیه گمرکات اجرایی و نیروهای انتظامی لازم دارند ، قابل مشاهده است. مراجع مذکور از طریق این بارکد می توانند به کلیه جزئیات کالاها و رویه های عبور شده از گمرکات و حتی مجوزهای اخذ شده دسترسی پیدا کرده و مجدداً بررسی کنند. این اطلاعات شامل نوع کالا، کشور سازنده، اسناد حمل کالا و … می باشد. زمانی که برای فرآیند ترخیص باید در نظر بگیرید.
- زمان ترخیص کالای هوایی بین 5 تا 10 روز است.
- زمان ترخیص کالای دریایی بین 10 تا 15 روز است.
- مدت ترخیص کالای زمینی بین 7 تا 10 روز است.
کاربرد حساب انبار گمرکی
سندی که به عنوان قبض انبار ارائه می شود مهمترین سند در مقابل مالکیت کالا است که گیرنده کالا با ارائه آن زمان تحویل و یا وجود رسید کالا را با مشخصات مشخص بر روی آن نشان می دهد. تاریخ مشخصی از ورود هر کالایی که وارد انبار یا اماکن گمرکی می شود باید در کلیه دفاتر آن ثبت و برای آن سند صادر شود. مشخصات حساب انبار گمرک و قبض انبار اوراق قرضه دارای فرم استاندارد با شامل موترد زیر می باشد:
- شماره دفتر انبار
- کد و شماره بارنامه
- تاریخ ورود به مرز
- کد و شماره رسید انبار
- شماره قبض انبار
- شرکت حمل و نقل
- نام و مشخصات صاحب کالا
- نام تجاری محصول
- نوع محصول
- کالای ایرانی یا خارجی
- انبار ذخیره سازی
- شرایط تخلیه
- نوع بسته بندی
- تعداد بسته ها
- وزن کالا با ظرف
- تاریخ تحویل کالا
- محل نگهداری کالا در انبار گمرک
- مدت زمان نگهداری کالا در انبار
قبض گمرکی
پس از ورود کالا به انبار و پردازش، کنترل، مقایسه کالا با اسناد حمل و تحویل و در نهایت صدور برگ شمارش بار، تهیه و تکمیل پروتکل مونتاژ اضافی یا کسر، قبض انبار پس از آن صادر می شود. به شرکت حمل و نقل مسئول تحویل داده می شود تا به گیرنده تحویل شود. لحظه استفاده از حساب گمرکی لحظه خروج کالا از انبار است. البته هنگام ترخیص کالا از گمرک باید قبض انبار را داشته باشید تا بتوانید تمامی راه های ترخیص کالا را انجام دهید. برای این کار باید به گمرک مراجعه کنید و برای ترخیص کالای خود قبض گمرکی دریافت کنید. سه راه برای اخذ ترخیص کالا از گمرک وجود دارد:
- مسیر سبز: در صورت قرار گرفتن کالا در مسیر سبز گمرکی جهت ارزیابی، قبض گمرکی پس از دریافت ترخیص، طی تشریفات صندوق، واریز هزینه هایی مانند انبارداری و وزارت راه و غیره و در نهایت در هنگام خروج صادر می شود.
- مسیر قرمز: در صورت قرار گرفتن کالا در مسیر قرمز گمرکی، قبض انبار پس از اتمام بازرسی، تایید مجوز، بازرسی کالا و پرداخت هزینه هایی مانند انبارداری و وزارت راه و … صادر می شود.
- مسیر زرد: در مسیر زرد گمرکی این سند پس از اخذ مجوزها، کارشناسی و بازرسی های لازم و همچنین پرداخت هزینه هایی مانند انبارداری و وزارت راه و … و در نهایت در درب خروج صادر می شود.
تفاوت بازرسی گمرکی و بارنامه
بارنامه گمرکی سندی است مانند بارنامه که در حین حمل و نقل محموله های تجاری بین المللی از کشور مبدا به کشور مقصد مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین در بیجک، سند بارنامه اطلاعاتی مانند نام راننده، اطلاعات صاحب محموله، کمیت و وزن بار و ….. شامل می شود اما تفاوت هایی وجود دارد که اجازه نمی دهد قبض گمرکی با بارنامه یکسان در نظر گرفته شود. قبض گمرکی و قبض انبار از اسناد مهم ترخیص کالا از گمرک هستند، این دو سند از نظر اطلاعات مشابه هستند. اما از نظر کاربرد و زمان کاربرد تفاوت هایی با هم دارند. قبض انبار گمرکی نوعی سند مالکیت صاحب کالا است، زیرا صاحب کالا یا نماینده قانونی وی که قصد ترخیص کالا را دارد آن را از مسئول مربوطه در انبار دریافت می کند. فاکتور گمرکی را می توان از صاحب کالا یا نماینده وی دریافت کرد. اما این سند موید خروج کالا از گمرک بوده و از نظر زمان و مکان صدور با قبض انبار تفاوت هایی دارد. از تفاوت های بارنامه گمرکی و بارنامه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیجک زمانی استفاده می شود که محموله های تجاری چند تاجر از یک کانتینر حمل می شود.
- از نظر قانونی بارنامه معتبرتر از بیجک است.
- گاهی اوقات می توان بارنامه را برای امنیت بیشتر بیمه کرد، اما نمی توانید بیجک را بیمه کنید.
- بیجک معمولاً برای حمل و نقل کالا در داخل شهر استفاده می شود.
نتیجه
مراحل ترخیص کالاهای تجاری شامل مواردی از قبیل ثبت سفارش و تنظیم اظهارنامه، تهیه مجوزهای لازم، پرداخت هزینه های گمرکی، ارائه مدارک لازم برای ترخیص به کارشناس گمرک، تطبیق مدارک با محموله تجاری و … می باشد که در واقع نشانه تکمیل تشریفات گمرکی است ترخیص کالا آخرین مرحله و شرط خروج کالا از گمرک محسوب می شود. بیجک همچنین در تمامی فرآیندهای گمرکی اعم از واردات و صادرات کالا و ترانزیت حضور دارد. همانطور که می دانید آشنایی با نحوه محاسبه هزینه های گمرکی، مجوزهای لازم و سایر تشریفات گمرکی برای هر تاجر قبل از شروع فعالیت در زمینه واردات و صادرات کالا ضروری است.

