کالای متروکه از آن دسته کالاهایی است که در گمرک باقی مانده است. زمانی که صاحب کالا به هر دلیلی برای ترخیص آن اقدام نکند و یا برای ارائه اسناد و مدارک ترخیص دیر مراجعه کند، کالای او متروکه خواهد شد. تمامی تاجران و بازرگانانی که قصد دارند در دنیای تجارت فعالیت کنند، باید از قوانین و شرایط کالای متروکه مطلع باشند. همچنین در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا شما را با هر آنچه نیاز است در مورد کالای متروکه بدانید آشنا کنیم.
تعریف کالای متروکه
تمامی کالاهایی که برای تجارت انتخاب می‌شوند، قبل از آن که به کشور وارد شوند و یا به سایر کشورها صادر شوند، باید مدتی در انبار گمرک باقی بمانند. پس از سپری شدن مراحل قانونی و ارائه اسناد و مدارک از سوی صاحب کالا، می‌توان آن را از گمرک ترخیص کرد. در صورتی که یک کالا در مدت زمانی که مهلت قانونی خروج کالا از گمرک است، از آن‌جا خارج نشده باشد، متروکه می‌شود.
معمولاً کالاهایی که از یک کشور دیگر به ایران وارد می‌شوند، باید ظرف مدت 2 الی 4 ماه پس از صادر شدن قبض انبار از آن‌جا ترخیص شوند. در صورتی که طی این چند ماه، اقدامات لازم برای ترخیص کالا صورت نگیرد، تبدیل به یک کالای متروکه می‌شود. بدون شک متروکه شدن کالا، ضرر و زیان‌های مالی زیادی به تاجر وارد می‌کند و اعتبار او را زیر سوال می‌برد. بنابراین اگر به عنوان یک تاجر و بازرگان قصد دارید به دنیای تجارت قدم بگذارید، قوانین ترخیص کالا از گمرک را بشناسید تا با مشکلی به نام کالای متروکه مواجه نشوید.
چرا یک کالا متروکه می‌شود؟
یک کالا باید ظرف مهلت قانونی که از سوی گمرک تعیین می‌شود، ترخیص شود. زمانی که پس از گذشت چند ماه از صدور اولین قبض انبارداری، کالا هنوز در انبار گمرک باقی مانده باشد، متروکه می‌شود. این قانون برای کالاهای وارداتی و صادراتی یکسان است و تفاوتی میان آن‌ها وجود ندارد. در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا به شما بگوییم چه زمانی یک کالا متروکه می‌شود و در انبار گمرک باقی می‌ماند:
- زمانی که اسناد و مدارک صاحب کالا برای ترخیص آن کامل و کافی نباشند.
- هنگامی که صاحب کالا، مجوزهای لازم را برای ترخیص کالای خود از گمرک فراهم نکرده باشد.
- در شرایطی که صاحب کالا با کمبود نقدیندگی برای ترخیص کالای خود از گمرک مواجه شده باشد.
- زمانی که صاحب کالا به سبب نداشتن مجوز از اداره بهداشت و استاندارد، نتواند کالای خود را از گمرک ترخیص کند.
برای کالای متروکه چه اتفاقی می‌افتد؟
زمانی که یک کالا وارد انبار گمرک می‌شود، صاحب آن چند ماه فرصت دارد که برای ترخیص آن اقدام کند. معمولاً در گمرک‌های زمینی و دریایی این مدت 4 ماه است و در گمرک‌های فرودگاهی، این زمان 2 ماه است. البته مدت زمان ترخیص کالا را می‌توان تمدید کرد و فرصت بیشتری برای ترخیص آن از گمرک به دست آورد. حال اگر صاحب کالا به هر دلیلی در این زمان نتواند کالای خود را از گمرک ترخیص کند، تبدیل به کالای متروکه می‌شود. شاید برای شما هم این سوال به وجود آمده باشد که چه بر سر کالای متروکه‌ای که در انبار گمرک مانده است می‌آید؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم پس از سپری شدن زمان مجاز، کالا در لیست کالاهای متروکه قرار می‌گیرد و تاریخ متروکه شدن آن در قبض اداره انبار ثبت می‌شود. با توجه به قوانینی که از قبل برای گمرک تعیین شده است، پس از سپری شدن این زمان، یک تاریخ برای فروش کالای متروکه توسط گمرک در نظر گرفته می‌شود. سپس کالای مورد نظر به روش حراج، مزایده و خرده فروشی به فروش می‌رسد. لازم است بدانید که هزینه فروش کالای متروکه، تماماً به گمرک تعلق نمی‌گیرد. بلکه گمرک سهم خود را در زمینه هزینه نگهداری کالا در گمرک، فروش آن، حق بیمه، حمل و نقل و… کم می‌کند. سپس مبلغ باقی مانده را به صاحب کالا پرداخت می‌کند.
چگونه از متروکه شدن کالا در گمرک جلوگیری کنیم؟
اگر می‌خواهید کالای شما به یک کالای متروکه تبدیل نشود، باید قبل از هر کاری از قوانین و مقرارت گمرک برای ترخیص کالا مطلع باشید. فراموش نکنید که متروکه شدن کالا، یکی از ضرر و زیان‌هایی است که ممکن است شما را از دنیای تجارت به بیرون پرتاب کند. در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا برخی از نکاتی که از متروکه شدن کالا جلوگیری می‌کنند را با شما در میان بگذاریم:
1. با قوانین و مقررات ترخیص کالا آشنا شوید
گمرک قوانین و مقررات مخصوص خود برای ترخیص کالا را دارد. از آن جایی که گمرک یکی از مهم‌ترین مراحل برای واردات و صادرات کالا به شمار می‌رود، بنابراین باید با قوانین و مقررات ترخیص کالا از گمرک آشنا باشید. نه تنها قوانین گمرک کشورمان، بلکه آشنایی با مقررات گمرک کشوری که قصد تجارت با آن را دارید نیز بسیار مهم‌اند.
2. برای ترخیص کالای خود از قبل برنامه‌ریزی کنید
یک تاجر و بازرگان حرفه‌ای و با تجربه، قبل از انجام هر کاری برای ترخیص کالای خود از گمرک برنامه ریزی می‌کند. او حتی اتفاقات غیر منتظره را پیش بینی می‌کند و برای مقابله با هر چالشی آماده است. پس برای آن که از متروکه شدن کالا در گمرک جلوگیری کنید، برای ترخیص آن از قبل برنامه ریزی کنید. شما باید تمام اسناد و مدارک را تهیه کنید، مجوزها در دریافت نمایید و برای هزینه‌های آن آماده باشید.
3. هزینه ترخیص را استعلام کنید
بدون شک برای ترخیص کالای خود از انبار گمرک باید هزینه‌هایی بپردازید. این هزینه‌ها شامل نگهداری کالا در انبار گمرک، بیمه، مالیات و… هستند. قبل از آن که اقدام به واردات یک کالا نمایید، از شرکت‌هایی که در زمینه ترخیص کالا از گمرک به فعالیت مشغول هستند سوال کنید. شما باید تمام هزینه‌های ترخیص کالا از گمرک را به صورت حدودی بدانید و برای پرداخت آن آماده باشید.
4. اسناد و مدارک را به صورت کامل تهیه کنید
برای آن که کالای خود را به راحتی از گمرک ترخیص کنید، به اسناد و مدارکی نیاز دارید. مطمئن شوید که قبل از اقدام به ترخیص کالا، تمامی اسناد و مدارک را فراهم کرده‌اید. از جمله این اسناد می‌توان به برگه‌های ترخیصیه، اسناد مربوط به بارنامه، مجوزهای مبداء، فاکتور خرید، برگه‌ها و اسناد پروفرما، اسناد و مجوزهایی که در سامانه تجارت ثبت شده‌اند و… اشاره کرد.
5. فرایند ترخیص را با جدیت پیگیری کنید
یکی از مهم‌ترین عللی که سبب متروکه شدن یک کالا در انبار گمرک می‌شود این است که صاحب کالا، با جدیت فرایند ترخیص آن را پیگیری نمی‌کند. برخی از افراد، انجام تمام امور مربوط به ترخیص کالا را به روزهای پایانی مهلت گمرک موکول می‌کنند. اقدام در روزها و هفته‌های آخر، ممکن است شما را مشکلات متعددی مواجه نماید. اما اگر از همان روزهای اول وارد شدن کالا به گمرک، با جدیت مراحل ترخیص آن را پیگیری کنید، دیگر شاهد متروکه شدن کالای خود در انبار گمرک نخواهید بود.
6. به مدیران و کارکنان شرکت خود آموزش دهید
اگر به تازگی وارد دنیای تجارت شده‌اید و یک شرکت تجاری و بازرگانی دارید، لازم است ابتدا آموزش‌های لازم را در این زمینه دریافت کنید. به خصوص در مورد قوانین گمرک و مقررات ترخیص کالا از گمرک، اطلاعات لازم را به دست آورید. سپس تمام این آموزش‌ها را به مدیران و کارکنان خود نیز ارائه دهید. شاید شرایط به گونه‌ای پیش بروند که نیاز باشد آن‌ها برای ترخیص کالا از گمرک اقدام کنند و باید از تمام قوانین و مقررات ترخیص کالا مطلع باشند.
7. با متخصصان ماهر و با تجربه مشورت کنید
به شما پیشنهاد می‌کنیم برای آن که در دنیای تجارت با مشکلی به نام کالای متروکه مواجه نشوید، حتماً با متخصصان و کارشناسان این حوزه مشورت کنید. همچنین اگر تاجر با تجربه‌ای را می‌شناسید که سال‌هاست در این حوزه به فعالیت مشغول است، می‌تونید از دانش و تجربه او بهره‌مند شوید. این افراد با تجربیات ارزشمندی که دارند، به شما کمک می‌کنند تا به راحتی کالای خود را از گمرک ترخیص کنید.
سخن پایانی
ما با ارائه این مقاله تلاش کردیم به این سوال پاسخ دهیم که کالای متروکه چیست؟ به پارامترهایی پرداختیم که سبب متروکه شدن کالا می‌شوند و در نهایت به نکاتی اشاره کردیم که از متروکه شدن کالا جلوگیری می‌کند. فراموش نکنید که دنیای تجارت بسیار گسترده و پیچیده است. هرگز بدون آگاهی از قوانین و مقررات آن، قدم در این دنیا نگذارید. برای آن که کالای شما در گمرک متروکه نشود، قوانین و مقررات ترخیص کالا را مطالعه کنید. در این مسیر می‌توانید از دانش و تجربه افراد متخصص نیز بهره ببرید.
