سوئیفت مخفف عبارت Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication به معنای جامعه جهانی ارتباطات مالی بین‌بانکی است. این یک سیستم جهانی برای انتقال امن و سریع پیام‌های مالی بین بانک‌ها و موسسات مالی در سراسر جهان است.
قبل از ظهور سوئیفت، سیستم‌های ارتباطی سنتی مانند تلکس برای انتقال پیام‌های مالی بین‌المللی استفاده می‌شد. تلکس با مشکلاتی همچون سرعت پایین، امنیت پایین، و عدم استانداردسازی پیام‌ها دست و پنجه نرم می‌کرد. درواقع هر پیام باید به صورت دستی تایپ و تفسیر می‌شد که احتمال بروز خطای انسانی را به شدت افزایش می‌داد.
در سال 1974، با هدف ایجاد یک سیستم ارتباطی مالی امن، سریع و استاندارد، شبکه سوئیفت (SWIFT) توسط گروهی از بانک‌های بزرگ جهان راه‌اندازی شد. در حال حاضر سوئیفت با ارائه یک زبان مشترک برای پیام‌های مالی، امکان تبادل اطلاعات را به صورت خودکار و ایمن بین بانک‌ها فراهم کرده است.
برای آنکه درک بیشتری از کارکرد این سیستم مالی داشته باشید و با حواله سوئیفت، قوانین و مزایای آن آشنا شوید، با لجستیک ایرانیان دبی همراه باشید.
کارکردهای سوئیفت
در ابتدا، سوئیفت عمدتاً برای انجام تراکنش‌های ساده پرداخت طراحی شده بود اما با گذشت زمان و توسعه فناوری، کاربردهای سوئیفت گسترش یافت و امروزه برای انواع مختلف تراکنش‌های مالی از جمله موارد زیر استفاده می‌شود:
- پرداخت‌ها: بیش از نیمی از پیام‌های سوئیفت مربوط به پرداخت‌های بین‌المللی است.
- معاملات اوراق بهادار: سوئیفت برای انجام معاملات اوراق بهادار مانند سهام و اوراق قرضه نیز استفاده می‌شود.
- معاملات خزانه‌داری: این شبکه برای مدیریت نقدینگی و انجام معاملات خزانه‌داری بین‌المللی نیز به کار می‌رود.
می‌توان گفت، سوئیفت به بانک‌ها اجازه می‌دهد تا حواله‌های بین‌المللی را به سرعت و به صورت امن انجام دهند و علاوه بر انتقال پول، سوئیفت برای تبادل انواع دیگر اطلاعات مالی مانند تأیید اعتبار اسناد، سفارشات خرید و فروش اوراق بهادار و … نیز استفاده می‌شود.
چگونه کد سوئیفت دریافت کنیم
هر بانک عضوی که به شبکه سوئیفت متصل است، یک کد منحصر به فرد BIC یا SWIFT code دارد. هنگامی که شما می‌خواهید مبلغی را به حساب بانکی دیگری در کشور دیگری انتقال دهید، بانک شما یک پیام سوئیفت را با استفاده از این کد به بانک مقصد ارسال می‌کند. این پیام حاوی اطلاعاتی مانند مبلغ، ارز، شماره حساب و … است.
به بیان ساده‌تر، کد سوئیفت یک کد شناسایی منحصر به فرد برای هر بانک در سراسر جهان است. این کد برای انجام تراکنش‌های مالی بین‌المللی، مانند حواله‌های بانکی، ضروری است.
همچنین برای انجام حواله علاوه‌بر آنکه باید خودتان این کد را داشته باشید، به کد سوئیفت حساب بانکی که می‌خواهید به آن پول واریز کنید نیاز دارید.
به طور خلاصه، سوئیفت مانند یک پست الکترونیکی برای بانک‌ها عمل می‌کند که به آن‌ها اجازه می‌دهد تا به سرعت و به صورت امن با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
روش‌های دریافت کد سوئیفت
تماس با بانک: ساده‌ترین روش، تماس با بانک مربوطه است. با تماس با بانک و ارائه اطلاعات حساب خود می‌توانید کد سوئیفت را از آن‌ها دریافت کنید.
مراجعه به شعبه بانک: می‌توانید شخصاً به شعبه بانک مراجعه کرده و با ارائه مدارک شناسایی کد سوئیفت را درخواست کنید.
وب‌سایت بانک: بسیاری از بانک‌ها کد سوئیفت را در وب‌سایت خود منتشر می‌کنند. شما می‌توانید با جستجوی نام بانک و عبارت «کد سوئیفت» در موتور جستجو، به وب‌سایت بانک مراجعه کرده و کد موردنظر را پیدا کنید.
استفاده از ابزارهای آنلاین: ابزارهای آنلاین مختلفی وجود دارند که به شما امکان می‌دهند با وارد کردن نام بانک و کشور، کد سوئیفت را پیدا کنید.
صورتحساب بانکی: در برخی موارد، کد سوئیفت ممکن است در صورتحساب بانکی شما ذکر شده باشد.
ساختار کد سوئیفت
کد سوئیفت معمولاً 8 یا 11 کاراکتر دارد و از حروف و اعداد تشکیل شده است. هر بخش از این کد، اطلاعات خاصی را درباره بانک و شعبه آن ارائه می‌دهد.
- 4 کاراکتر اول: نشان‌دهنده کد بانک است.
- 2 کاراکتر بعدی: نشان‌دهنده کشور است.
- 2 کاراکتر بعدی: نشان‌دهنده موقعیت جغرافیایی بانک است.
- 3 کاراکتر آخر: نشان‌دهنده شعبه بانک است. (این قسمت اختیاری است و ممکن است در همه کدهای سوئیفت وجود نداشته باشد.)
نکته: کوچک‌ترین اشتباه در وارد کردن کد سوئیفت می‌تواند باعث تأخیر یا عدم انجام تراکنش شود. همچنین در برخی موارد، کد سوئیفت یک بانک ممکن است تغییر کند. بنابراین بهتر است قبل از انجام هرگونه تراکنش، از به‌روز بودن کد سوئیفت اطمینان حاصل کنید.
مزایای سوئیفت چیست؟
هرچند که برخی از کشورها همچون ایران درگیر تحریم‌های بین المللی هستند (در ادامه مطلب به طور مفصل به آن می‌پردازیم) و دسترسی خوبی به سیستم سوئیفت ندارند و یا استفاده از سوئیفت ممکن است هزینه‌هایی را برای بانک‌ها و مشتریان به همراه داشته باشد؛ با این حال مزایای بسیاری برای کاربران خود دارد. این موارد عبارتند از:
- سرعت بالا در انتقال وجوه؛ پول معمولاً در کمتر از 24 ساعت به مقصد می‌رسد.
- امنیت بسیار بالا چون تمام تراکنش‌ها بصورت رمزنگاری شده انتقال می‌یابند.
- دسترسی آسان به شبکه SWIFT برای اکثر بانک‌های بزرگ دنیا
- پوشش جغرافیایی گسترده و امکان انتقال وجه به بیش از 200 کشور جهان
- هزینه‌های کمتر نسبت به سایر روش‌ها مانند حواله ارزی
- شفافیت بالا در روند پردازش تراکنش‌ها
- کاهش ریسک مفقود شدن یا سرقت پول نقد
- در دسترس بودن 24 ساعته سرویس و امکان ردیابی آنی تراکنش
حواله سوئیفت چیست و چه تفاوتی با خود سوئیفت دارد؟
سوئیفت همانطور که قبلا توضیح دادیم، یک شبکه جهانی ارتباطات مالی بین‌بانکی است که برای انتقال امن و سریع پیام‌های مالی بین بانک‌ها و موسسات مالی در سراسر جهان استفاده می‌شود.
اما حواله سوئیفت به عملیاتی گفته می‌شود که در آن از شبکه سوئیفت برای انتقال پول از یک حساب بانکی به حساب بانکی دیگر در کشوری دیگر استفاده می‌شود. در واقع، حواله سوئیفت یکی از کاربردهای اصلی شبکه سوئیفت است.
کارکردهای حواله سوئیفت
اصلی‌ترین کاربرد حواله سوئیفت، انتقال پول از یک کشور به کشور دیگر است. همچنین برای پرداخت هزینه کالاها و خدمات، شهریه دانشگاه و سایر پرداخت‌های بین‌المللی می‌توان از حواله سوئیفت استفاده کرد.
علاوه‌براین، حواله سوئیفت امکان تبدیل ارز به ارزهای دیگر را فراهم می‌کندو شرکت‌ها نیز می‌توانند از حواله سوئیفت برای پرداخت حقوق کارمندان خود که در کشورهای دیگر مستقر هستند، استفاده کنند.
هزینه انتقال پول با سوئیفت چقدر است؟
هزینه ارسال حواله سوئیفت به عوامل مختلفی بستگی دارد و البته هرچه مبلغ انتقال بیشتر باشد، هزینه آن نیز بیشتر خواهد بود. اصلی‌ترین عوامل تاثیرگذار بر هزینه حواله سوئیفت عبارتند از:
- مبلغ انتقال: هرچه مبلغی که می‌خواهید انتقال دهید بیشتر باشد، هزینه آن نیز بیشتر خواهد بود.
- کشور مقصد: هزینه انتقال به کشورهایی که فاصله بیشتری با کشور مبدا دارند، معمولاً بیشتر است.
- بانک‌ها: هر بانکی نرخ کارمزد خاص خود را دارد. برخی بانک‌ها هزینه‌های کمتری را برای انتقالات بین‌المللی در نظر می‌گیرند.
- نوع حساب: نوع حساب شما در بانک (شخصی، تجاری) نیز می‌تواند بر هزینه‌ها تأثیر بگذارد.
- سرعت انتقال: اگر می‌خواهید حواله شما سریع‌تر انجام شود، ممکن است هزینه بیشتری پرداخت کنید. برخی بانک‌ها برای انتقال‌های فوری کارمزد بیشتری دریافت می‌کنند.
- بانک‌های واسطه: در برخی موارد، برای رسیدن حواله به حساب مقصد، باید از چندین بانک واسطه عبور کند. هر کدام از این بانک‌ها ممکن است کارمزدی را دریافت کنند.
حالا که با عوامل موثر بر میزان هزینه‌ها آشنا شدید، باید بدانید که هنگام ارسال حواله سوئیفت چند گزینه وجود دارد که مشخص می‌کند که چه کسی باید کلیه هزینه‌های این کار را پرداخت کند. این سه روش عبارتند از:
OUR: اگر در زمان انتقال حواله سوئیفت این گزینه را انتخاب کنید، تمام کارمزد بانک‌های واسطه را شما پرداخت خواهید کرد.
SHA: اگر این گزینه را در زمان انتقال سوئیفت انتخاب کنید، کارمزد بانک‌های واسطه بین شما و شخص گیرنده تقسیم می‌شود. در حقیقت، شما سهم کارمزد خود را نقداً به بانک پرداخت می‌کنید و بخشی از کارمزد از اصل مبلغ کسر خواهد شد.
BEN: با انتخاب این گزینه، کل کارمزد از اصل مبلغ انتقالی کسر می‌شود. برای مثال، ممکن است شما 2000 دلار سوئیفت کرده باشید اما مبلغی که به حساب فرد گیرنده واریز می‌شود، 1950 دلار است.
روش‌های کاهش هزینه‌های حواله سوئیفت
- قبل از انجام حواله، نرخ‌های مختلف بانک‌ها را مقایسه کنید تا بهترین گزینه را انتخاب کنید.
- در برخی مواقع، بانک‌ها تخفیف‌های خاصی برای انتقالات در ساعات یا روزهای مشخص ارائه می‌دهند.
- معمولاً برای مبالغ بزرگ‌تر، نرخ کارمزد به ازای هر دلار کمتر است.
- بسیاری از بانک‌ها خدمات انتقال پول آنلاین را با هزینه کمتر ارائه می‌دهند.
چه کسانی می‌توانند از سوئیفت استفاده کنند؟
عمده‌ترین استفاده‌کنندگان سوئیفت، بانک‌ها هستند. آن‌ها از این شبکه برای انتقال پول، انجام حواله‌های بین‌المللی و سایر تراکنش‌های مالی بین‌المللی استفاده می‌کنند.
علاوه بر بانک‌ها، موسسات مالی مانند شرکت‌های سرمایه‌گذاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بورس‌ها نیز از سوئیفت برای انجام تراکنش‌های مالی بین‌المللی استفاده می‌کنند.
همچنین صرافی‌ها برای تبدیل ارز و انجام معاملات ارزی بین‌المللی از کاربران این سیستم هستند و شرکت‌هایی که خدمات پرداخت آنلاین ارائه می‌دهند (مانند پی‌پال) نیز ممکن است برای انجام تراکنش‌های بین‌المللی به سوئیفت متصل باشند.
مدت زمان انتقال حواله سوئیفت
مدت زمانی که یک حواله سوئیفت برای رسیدن به حساب مقصد نیاز دارد، بسته به عوامل مختلفی می‌تواند متفاوت باشد. به طور کلی، این مدت زمان معمولاً بین یک تا پنج روز کاری است. عواملی که بر مدت زمان انتقال سوئیفت تأثیر می‌گذارند، عبارتند از:
- بانک‌های واسطه: هرچه تعداد بانک‌های واسطه در مسیر انتقال بیشتر باشد، زمان انتقال نیز طولانی‌تر خواهد شد.
- کشور مبدا و مقصد: قوانین و مقررات بانکی هر کشور می‌تواند بر مدت زمان انتقال تأثیر بگذارد.
- نوع تراکنش: برخی از تراکنش‌ها مانند تراکنش‌های مربوط به ارزهای دیجیتال یا تراکنش‌های با مبالغ بالا ممکن است زمان بیشتری برای پردازش نیاز داشته باشند.
- تعطیلات بانکی: تعطیلات بانکی در کشورهای مبدا و مقصد نیز می‌تواند بر مدت زمان انتقال تأثیر بگذارد.
- اطلاعات ارائه‌شده توسط فرستنده: دقت در وارد کردن اطلاعات حساب بانکی گیرنده و سایر اطلاعات مورد نیاز، می‌تواند در تسریع روند انتقال حواله مؤثر باشد.
انواع پیام‌های سوئیفت
سوئیفت برای اینکه بتواند به عنوان یک زبان مشترک بین بانک‌های مختلف عمل کند، پیام‌های مالی را به گروه‌های مشخصی تقسیم کرده است. این تقسیم‌بندی به بانک‌ها کمک می‌کند تا به سرعت و به راحتی نوع پیام ارسالی را تشخیص داده و اقدامات لازم را انجام دهند.
تقسیم‌بندی پیام‌های سوئیفت به 10 گروه اصلی شامل موارد زیر است:
- پیام‌های سیستمی: این پیام‌ها برای ارتباط بین بانک‌ها و خود سیستم سوئیفت استفاده می‌شوند و شامل مواردی مانند درخواست اطلاعات، بروزرسانی نرم افزار و … هستند.
- پیام‌های انتقال وجه بین مشتریان: این نوع پیام برای انتقال وجه بین حساب‌های مشتریان در بانک‌های مختلف استفاده می‌شود. مثلاً وقتی شما از بانک خود درخواست می‌کنید تا پولی را به حساب دوستتان در کشوری دیگر واریز کند، از این نوع پیام استفاده می‌شود.
- پیام‌های انتقال وجه بین بانک‌ها: این پیام‌ها برای انتقال وجه بین حساب‌های مختلف یک بانک یا بین حساب‌های دو بانک مختلف استفاده می‌شود.
- پیام‌های تأیید معاملات ارزی: وقتی شما ارزی را به ارز دیگری تبدیل می‌کنید، بانکی که این کار را برای شما انجام می‌دهد، از این نوع پیام برای تأیید معامله استفاده می‌کند.
- پیام‌های وصولی: این پیام‌ها برای درخواست وصول وجه از یک بدهکار استفاده می‌شود.
- پیام‌های مربوط به سهام و اوراق قرضه: این پیام‌ها برای خرید و فروش سهام، اوراق قرضه و سایر اوراق بهادار استفاده می‌شود.
- پیام‌های مربوط به فلزات گران‌بها و وام‌های سندیکایی: این پیام‌ها برای انجام معاملات مربوط به فلزات گران‌بها مانند طلا و نقره و همچنین وام‌های بزرگ بین‌المللی (وام‌های سندیکایی) استفاده می‌شود.
- پیام‌های اعتبار اسنادی و ضمانت‌نامه: این پیام‌ها برای انجام معاملات تجاری بین‌المللی با استفاده از اعتبار اسنادی و ضمانت‌نامه استفاده می‌شوند.
- پیام‌های مربوط به تراول چک: این پیام‌ها برای انجام تراکنش‌های مربوط به تراول چک استفاده می‌شود.
- پیام‌های صورت حساب و اعلامیه بدهکار و بستانکار: این پیام‌ها برای ارسال صورتحساب و اطلاع‌رسانی در مورد بدهی و طلب استفاده می‌شوند.
تاریخچه و محدودیت‌های سوئیفت در ایران
ایده پیوستن ایران به شبکه جهانی سوئیفت برای اولین بار در سال 1364 مطرح شد، اما به دلیل شرایط جنگ تحمیلی، این طرح عملی نشد. با پایان جنگ و بهبود شرایط کشور، در سال 1369 مجدداً پیگیری این موضوع در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفت.
پس از آماده‌سازی زیرساخت‌های لازم، درخواست رسمی عضویت ایران در سوئیفت در سال 1370 ارائه شد و خوشبختانه این درخواست در سال 1371 پذیرفته شد.
بانک تجارت اولین بانک ایرانی بود که به شبکه سوئیفت متصل شد و با بانک چیتا ژاپن اولین پیام‌های خود را رد و بدل کرد. پس از آن، بانک‌های صادرات، ملی، ملت و سپه نیز به جمع اعضای ایرانی سوئیفت پیوستند.
با این حال با ایجاد تنش‌های بسیار درباره برنامه هسته‌ای ایران، شبکه سوئیفت ایران از روز شنبه 27 اسفند 1390 کاملا قطع شد و صدمات زیادی به پیکره اقتصاد کشور وارد کرد. اما چند سال بعد یعنی سال 1394، پس از توافقات برجام دوباره سیستم بانکی ایران به سوئیفت وصل شد.
با این حال به خاطر نوساناتی که در روابط ایران با غرب وجود دارد، همچنان محدودیت‌های جدیدی برای سیستم بانکی کشور ایجاد شده است. متاسفانه این تحریم‌ها به صورت مستقیم بر توانایی ایران در انجام تراکنش‌های مالی بین‌المللی تأثیر گذاشته است. مثلا در این راستا ایران از حواله یوان چین برای انجام تبادلات خود با این کشور استفاده می‌کند.
پیامدهای محدودیت سوئیفت در ایران
محدودیت‌های استفاده از سوئیفت برای ایران پیامدهای گسترده‌ای در حوزه‌های مختلف اقتصادی داشته است که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- کاهش حجم تجارت خارجی: با محدود شدن امکان انجام تراکنش‌های مالی بین‌المللی، حجم تجارت خارجی ایران به شدت کاهش یافته است. این امر به ویژه برای صادرات کالا و خدمات ایرانی به کشورهای دیگر مشکل‌آفرین بوده است.
- افزایش هزینه‌های نقل و انتقالات مالی: در نبود دسترسی مستقیم به سوئیفت، ایران ناچار شده است از روش‌های جایگزین و پیچیده‌تری برای انجام تراکنش‌های مالی استفاده کند که هزینه‌های این تراکنش‌ها را به شدت افزایش داده است.
- کاهش جذابیت سرمایه‌گذاری خارجی: محدودیت‌های موجود در سیستم بانکی ایران و عدم دسترسی آسان به شبکه‌های مالی بین‌المللی، جذابیت سرمایه‌گذاری خارجی در ایران را کاهش داده است.
- مشکلات در پرداخت‌های بین‌المللی: بسیاری از شرکت‌ها و افراد ایرانی با مشکلاتی در پرداخت‌های بین‌المللی، مانند پرداخت شهریه دانشگاه در خارج از کشور یا خرید کالا و خدمات از شرکت‌های خارجی مواجه شده‌اند.
شرایط عضویت یک کشور در شبکه سوئیفت
برای اینکه یک کشور بتواند به شبکه جهانی سوئیفت بپیوندد، باید سه شرط اصلی را پذیرفته و فراهم کند:
- تامین مکان فیزیکی برای نصب تجهیزات سوئیفت: کشور متقاضی باید مکانی را در اختیار سوئیفت قرار دهد تا تجهیزات لازم برای ارتباط با شبکه جهانی نصب شود. این مکان باید از نظر امنیتی و فنی شرایط لازم را داشته باشد.
- معافیت مالیاتی: کشور متقاضی باید تعهد کند که به سوئیفت معافیت مالیاتی بدهد. این بدان معناست که سوئیفت نیازی به پرداخت مالیات بر درآمد یا سایر مالیات‌ها در آن کشور نخواهد داشت.
- تامین خط ارتباطی بین‌المللی: کشور متقاضی باید یک خط ارتباطی پرسرعت و امن بین مکان نصب تجهیزات سوئیفت در کشور خود و سایر مراکز سوئیفت در جهان فراهم کند. این خط ارتباطی برای انتقال داده‌ها و پیام‌های مالی بین بانک‌های کشور متقاضی و سایر بانک‌های عضو سوئیفت مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نتیجه گیری
هرچند که سیستم سوئیفت بر جهان حکم‌رانی می‌کند و بسیاری از تبادلات مالی و بانکی از این طریق انجام می‌شود اما با ظهور فناوری‌های نوین وضعیت کم کم تغییر می‌کند. درواقع ظهور فناوری‌های جدید مانند بلاکچین و ارزهای دیجیتال، تهدیدی برای سلطه سوئیفت بر بازار پرداخت‌های بین‌المللی محسوب می‌شود.
باید منتظر ماند و دید وضعیت به چه سمت و سویی خواهد رفت اما با این حال، سوئیفت به عنوان یک سیستم اثبات شده و قابل اعتماد، همچنان نقش محوری خود را در سیستم مالی جهانی حفظ خواهد کرد.
سوالات متداول
سوئیفت چگونه کار می‌کند؟
سوئیفت یک شبکه ارتباطی جهانی است که به بانک‌ها اجازه می‌دهد پیام‌های مالی را به صورت ایمن و استاندارد شده با یکدیگر مبادله کنند. این پیام‌ها حاوی اطلاعاتی درباره تراکنش‌های مالی مانند انتقال وجه، تبدیل ارز و ... هستند. هر بانک یک کد منحصر به فرد دارد که برای شناسایی آن در شبکه استفاده می‌شود.
کد سوئیفت چیست و چه کاربردی دارد؟
کد سوئیفت (SWIFT code) یک کد منحصر به فرد برای شناسایی هر شعبه از یک بانک است. این کد شامل اطلاعاتی درباره کشور، شهر، بانک و شعبه است و برای مسیریابی صحیح پیام‌های مالی در شبکه سوئیفت استفاده می‌شود.
آیا می‌توان بدون سوئیفت تراکنش مالی بین‌المللی انجام داد؟
بله، می‌توان از روش‌های دیگری مانند سیستم‌های پرداخت ملی، صرافی‌ها و شرکت‌های انتقال پول بین‌المللی برای انجام تراکنش‌های مالی بین‌المللی استفاده کرد. اما سوئیفت به دلیل سرعت، امنیت و استاندارد بودن، همچنان پرکاربردترین روش است.