حمل و نقل کانتینری، اصطلاح انگلیسی آن (Container ship) می باشد. یکی از روش‌های رایج و کارآمد برای جابه‌جایی کالاها در سطح جهانی است. در این روش، کالاها در ظروف استاندارد فلزی یا فایبرگلاسی به نام کانتینر قرار می‌گیرند و سپس با استفاده از کشتی‌ها، کامیون‌ها یا قطارها به مقصد مورد نظر منتقل می‌شوند.
در حمل بار کانتینری، کانتینرها ابعاد و استانداردهای مشخصی دارند که باعث سهولت در جابه‌جایی و بارگیری و تخلیه آن‌ها می‌شود. همچنین کالاها در داخل کانتینر از عوامل خارجی مانند رطوبت، گرد و غبار و ضربه محافظت می‌شوند و به همین خاطر می‌توان آن‌ها با انواع مختلف کالا از جمله کالاهای خشک، مایع و فله‌ای پر کرد.
در حال حاضر نیز تخلیه و بارگیری کانتینرها از تکنولوژی بالایی برخوردار هستند و سیستم‌های ردیابی و نظارتی پیشرفته به کمک شماره پلمپ کانتینر، امکان ردیابی دقیق محموله‌ها را فراهم می‌کنند.
باتوجه به توضیحات ارائه شده، در ادامه این مطلب نگاهی جامع‌تر و دقیق‌تر به انواع کانتینر و حمل و نقل کانتینری خواهیم پرداخت تا مزایای آن برای واردکنندگان و صادرکنندگان بیشتر روشن شود.
روش های حمل بار با کانتینر
حمل و نقل کانتینری به عنوان یکی از روش‌های اصلی جابه‌جایی کالا در جهان، به دلیل مزایایی همچون امنیت، سرعت و هزینه بهینه از اهمیت بالایی برخوردار است. البته به اشکال مختلفی نیز حمل کانتینری صورت می‌گیرد که خوب است با آن‌ها آشنا شوید.
1) حمل دریایی کانتینری
رایج‌ترین روش حمل و نقل کانتینری است که به دلیل ظرفیت بالا و هزینه نسبتا پایین، برای جابه‌جایی کالاهای حجیم و سنگین در مسافت‌های طولانی بسیار مناسب است.
2) حمل زمینی کانتینری
معمولا برای حمل و نقل بین بنادر، انبارها و مراکز توزیع استفاده می‌شود و کامیون‌های کانتینربر نقش اصلی را در حمل زمینی کانتینرها ایفا می‌کنند. از مزایای این روش می‌توان به انعطاف‌پذیری بالا و امکان دسترسی به مناطق دور افتاده اشاره کرد. البته هزینه بالاتری نسبت به حمل دریایی دارد.
3) حمل ریلی کانتینری
حمل ریلی به دلیل ظرفیت بالا، هزینه کمتر نسبت به حمل هوایی و کاهش آلودگی محیط زیست مورد توجه قرار گرفته است و مناسب برای مسافت‌های طولانی و بین قاره‌ای است.
4) حمل هوایی کانتینری
معمولا برای حمل کالاهای با ارزش بالا، فاسدشدنی و اورژانسی استفاده می‌شود؛ چراکه سرعت و امنیت بسیار بالاتری نسبت به سایر روش‌ها دارد. با این حال هزینه این کار بسیار بالاتر از سایر روش‌های حمل بار است.
5) روش‌های ترکیبی حمل کانتینری
در بسیاری از موارد، برای حمل یک محموله از ترکیبی از روش‌های مختلف استفاده می‌شود. به عنوان مثال، یک محموله ممکن است ابتدا با کشتی به یک بندر نزدیک مقصد منتقل شود و سپس با کامیون به مقصد نهایی برسد. این روش به دلیل انعطاف‌پذیری بالا و کاهش هزینه‌ها بسیار محبوب است.
انواع کانیتنر در حمل و نقل کانتینری
کانتینرها در اندازه‌ها و انواع مختلفی تولید می‌شوند که هر کدام برای نوع خاصی از کالا مناسب هستند. در ادامه به معرفی برخی از رایج‌ترین انواع کانتینر باربری می‌پردازیم:
- کانتینر خشک (Dry Container): این مدل کانتینر پرکاربردترین نوع است و برای حمل کالاهای خشک مانند محصولات الکترونیکی، مبلمان، پوشاک و … استفاده می‌شود.
- کانتینر یخچالی (Reefer Container): این کانتینر مجهز به سیستم سرمایشی است و برای حمل کالاهای فاسد شدنی مانند مواد غذایی، دارو و محصولات کشاورزی استفاده می‌شود.
- کانتینر اپن تاپ (Open Top Container): این کانتینر سقفی قابل باز شدن دارد و کالاهای بلند و حجیم مانند ماشین‌آلات و چوب را با آن حمل و جابه‌جا می‌کنند.
- کانتینر فلت رک (Flat Rack Container): این کانتینر فاقد دیواره‌های جانبی و سقف است و برای حمل کالاهای بسیار بزرگ و سنگین مانند ماشین‌آلات سنگین و تجهیزات صنعتی مناسب است.
- کانتینر تانکر (Tank Container): این کانتینر به شکل مخزن است و مایعاتی مانند سوخت، روغن و مواد شیمیایی را با آن حمل می‌کنند.
- کانتینر بالک (Bulk Container): این کانتینر برای حمل کالاهای فله‌ای مانند غلات، دانه‌ها و شن و ماسه کاربرد دارد.
- کانتینر پالتی (Pallet Wide Container): این کانتینر برای حمل کالاهایی که روی پالت قرار می‌گیرند، طراحی شده است.
- کانتینر بغل بازشو (Open Side Container): این کانتینر دارای دیواره جانبی قابل باز شدن است و برای بارگیری و تخلیه آسان کالاهای حجیم استفاده می‌شود.
- کانتینر هاردتاپ (Hard Top Container): این کانتینر شبیه به کانتینر خشک است اما سقفی قابل جدا شدن دارد و کالاهای بلند و حجیم را با آن جابه‌جا می‌کنند.
مراحل حمل و نقل کانتینری
1- بارگیری کالا در کانتینر: کالاها در داخل کانتینر به صورت ایمن و اصولی چیده می‌شوند.
2- بسته‌بندی و پلمپ کانتینر: کانتینر پس از بارگیری بسته‌بندی و پلمپ می‌شود تا از دستکاری محموله جلوگیری شود.
3- حمل و نقل به بندر: کانتینر با استفاده از کامیون به بندر منتقل می‌شود. (معمولا حمل و نقل کانتینری به روش دریایی است)
4- بارگیری کانتینر روی کشتی: کانتینر با استفاده از جرثقیل روی کشتی بارگیری می‌شود.
5- حمل و نقل بین المللی دریایی: کشتی کانتینر را به بندر مقصد منتقل می‌کند.
6- تخلیه کانتینر از کشتی: کانتینر در بندر مقصد از کشتی تخلیه می‌شود.
7- حمل کانتینر به انبار یا محل تحویل: کانتینر با استفاده از کامیون به انبار یا محل تحویل کالا منتقل می‌شود.
مزایای حمل و نقل کانتینری
حمل و نقل کانتینری به دلیل مزایای فراوان، به یکی از پرکاربردترین روش‌های حمل کالا در سراسر جهان تبدیل شده است. این روش نه تنها برای کالاهای تجاری بلکه برای ارسال کالاهای شخصی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین مزایای حمل بار کانتینری اشاره خواهیم کرد:
- استانداردسازی و یکپارچگی
ابعاد یکسان: کانتینرها ابعاد استاندارد و مشخصی دارند که باعث می‌شود به راحتی روی انواع مختلف وسایل نقلیه مانند کشتی‌ها، کامیون‌ها و قطارها بارگیری و تخلیه شوند.
جابجایی آسان: به دلیل استاندارد بودن، جابجایی کانتینرها بین انواع مختلف حمل و نقل به راحتی انجام می‌شود و نیاز به بسته‌بندی مجدد کالاها را کاهش می‌دهد.
- ایمنی و امنیت
محافظت از کالا: کانتینرها از کالا در برابر عوامل خارجی مانند رطوبت، گرد و غبار، ضربه و سرقت محافظت می‌کنند. با این حال همچنان امکان آسیب به بار به وجود دارد و باید میزان خسارت کانتینر را مشخص کرد تا براساس آن مسئولیت‌های طرفین قرارداد را تعیین کرد.
سیستم‌های ردیابی: بسیاری از کانتینرها به سیستم‌های ردیابی مجهز هستند که امکان ردیابی دقیق محموله‌ها را در طول مسیر فراهم می‌کند.
- کاهش هزینه‌ها
بسته‌بندی کمتر: استفاده از کانتینر نیاز به بسته‌بندی اضافی را کاهش می‌دهد و در نتیجه هزینه‌ها را کاهش می‌دهد.
حمل و نقل بهینه: با استفاده از کانتینرها، می‌توان از فضای موجود در وسایل نقلیه به بهترین شکل استفاده کرد و در نتیجه هزینه‌های حمل و نقل را کاهش داد.
کاهش خسارت: به دلیل ایمنی بالایی که کانتینرها فراهم می‌کنند، احتمال خسارت دیدن کالاها کاهش می‌یابد و در نتیجه هزینه‌های بیمه کاهش می‌یابد.
- سرعت و بهره‌وری
بارگیری و تخلیه سریع: به دلیل استاندارد بودن کانتینرها، عملیات بارگیری و تخلیه به سرعت و سهولت انجام می‌شود
کاهش زمان حمل: با استفاده از کانتینرها، زمان مورد نیاز برای جابجایی کالاها کاهش می‌یابد.
افزایش بهره‌وری: با استفاده از کانتینرها، می‌توان به بهره‌وری بالاتری در عملیات حمل و نقل دست یافت.
- انعطاف‌پذیری
انواع مختلف کانتینر: کانتینرها در انواع مختلفی تولید می‌شوند که برای حمل انواع مختلف کالا از جمله کالاهای خشک، مایع، فله‌ای و کالاهای خطرناک مناسب هستند.
حمل ترکیبی: امکان ترکیب انواع مختلف حمل و نقل (دریایی، زمینی، هوایی) با استفاده از کانتینر وجود دارد.
چه کشتی هایی برای حمل و نقل کانتینری استفاده می‌شود؟
کشتی‌های کانتینری یکی از مهم‌ترین ابزارها در تجارت جهانی محسوب می‌شوند. این کشتی‌ها با ظرفیت‌های بسیار بالا، وظیفه حمل و نقل میلیون‌ها تن کالا در قالب کانتینرهای استاندارد را بر عهده دارند. به صورت کلی بر اساس اندازه، ظرفیت و نوع کاربری، کشتی‌های حمل و نقل کانتینری به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:
کشتی‌های فیدر (Feeder):
این کشتی‌ها کوچکتر هستند و وظیفه حمل کانتینرها از بنادر اصلی به بنادر کوچکتر و دور افتاده را بر عهده دارند.
کشتی‌های پاناماکس (Panamax):
این کشتی‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که از کانال پاناما عبور کنند و محدودیت‌هایی در ابعاد و عمق دارند.
کشتی‌های پست‌پاناماکس (Post-Panamax):
این کشتی‌ها بزرگ‌تر از پاناماکس‌ها هستند و پس از گسترش کانال پاناما ساخته شده‌اند.
کشتی‌های فوق‌بزرگ (ULCV):
این کشتی‌ها بزرگترین و مدرن‌ترین کشتی‌های کانتینری هستند و ظرفیت بسیار بالایی دارند.
چه کالاهایی را با کانتینر حمل می‌کنند؟
حمل و نقل کانتینری به دلیل انعطاف‌پذیری بالا، برای طیف گسترده‌ای از کالاها مناسب است. تقریباً هر کالایی را می‌توان با استفاده از کانتینر حمل کرد. از محصولات تولیدی گرفته تا مواد اولیه، کالاهای مصرفی و حتی خودروها.
برخی از کالاهایی که معمولاً با کانتینر حمل می‌شوند عبارتند از:
- محصولات تولیدی: لوازم الکترونیکی، قطعات خودرو، مبلمان، اسباب‌بازی، تجهیزات صنعتی
- مواد غذایی: محصولات کشاورزی، مواد غذایی کنسرو شده، نوشیدنی‌ها، میوه‌ها و سبزیجات، مواد اولیه صنایع غذایی مواد شیمیایی: مواد شیمیایی صنعتی، رنگ‌ها، حلال‌ها، کودهای شیمیایی
- مواد اولیه: چوب، فلزات، سنگ‌های معدنی، پنبه، کاغذ
- محصولات کشاورزی: غلات، دانه‌های روغنی، قهوه، چای، شکر
- خودرو و قطعات خودرو: خودروهای سواری، کامیون، قطعات خودرو
- لوازم خانگی: یخچال، فریزر، ماشین لباسشویی، تلویزیون
- پوشاک و منسوجات: پارچه، لباس، کفش
محموله‌های کانتینری FCL و LCL
هنگام حمل کالا با کانتینر، می‌توان به دو شکل FCL و LCL، کالا را جابه‌جا کرد. محموله‌های FCL و LCLمزایا و معایب خاص خود را دارند و انتخاب بین آن‌ها به حجم و نوع کالای شما بستگی دارد.
محموله FCL (Full Container Load)
به محموله‌ای گفته می‌شود که به اندازه‌ای بزرگ، حساس یا ارزشمند است که بتواند یک کانتینر را به طور کامل پر کند. در حمل و نقل جاده‌ای معادل آن حمل بار فول تراک قرار دارد.
از مزایای این روش می‌توان به هزینه کمتر به ازای هر واحد اشاره کرد. همچنین از آنجایی که کل کانتینر به یک فرستنده تعلق دارد، احتمال آسیب دیدن کالا در حین حمل و نقل کمتر است. و فرستنده کنترل کامل بر روی زمان بارگیری، تخلیه و مسیر حمل و نقل دارد.
محموله LCL (Less Than Container Load)
به محموله‌ای گفته می‌شود که حجم آن کمتر از یک کانتینر کامل است. در این حالت، چندین فرستنده مختلف کالاهای خود را در یک کانتینر قرار می‌دهند. در این روش محموله‌های کوچک هزینه کمتری پرداخت می‌کنند، با این حال به دلیل نیاز به جمع‌آوری چندین محموله، زمان حمل و نقل در LCL ممکن است بیشتر باشد. حتی احتمال آسیب دیدن کالا در حین حمل و نقل به دلیل جابه‌جایی‌های بیشتر، کمی بیشتر است.
با این حال کالاهای با حجم کم، کالاهایی که به سرعت تحویل نیاز ندارند و محصولاتی که هزینه حمل و نقل برای آن‌ها اهمیت بیشتری دارد، باید این روش را انتخاب کنند.
نتیجه گیری
بسیاری از واردکنندگان و صادرکنندگان وقتی می‌خواهند به روش حمل و نقل کانتینری بار خود را به مقصد موردنظر ارسال کنند، به دنبال بهترین شرکت حمل و نقل کانتینری هستند. معمولا نیز این روش در حمل دریایی و زمینی استفاده می‌شود و نیاز است که شرکت موردنظر متخصصان خبره‌ای در حوزه بارگیری، حمل، تخلیه و ترخیص از گمرک داشته باشند.
همچنین انتخاب بهترین روش حمل برای هر محصولی نیز از دیگر مسائلی است که شرکت‌های حمل و نقل بین المللی می‌توانند در این زمینه مشاوره بدهند.
خوب است بدانید، شرکت لجستیک ایرانیان دبی سال‌هاست در حوزه حمل هوایی، دریایی و زمینی فعالیت می‌کند، در گمرکات معتبر کشور همچون گمرک فرودگاه امام خمینی ترخیص کاران حرفه‌ای دارد و در کشورهای چین، امارات و ترکیه دفتر نمایندگی دارد. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره رایگان با کارشناسان ما تماس بگیرید.
سوالات متداول
چه کالاهایی را نمی‌توان با کانتینر حمل کرد؟
کالاهای خطرناک، کالاهای زنده و کالاهایی که نیاز به مراقبت ویژه دارند، ممکن است محدودیت‌هایی برای حمل با کانتینر داشته باشند.
کدام نوع کانتینر برای حمل مواد غذایی مناسب است؟
برای حمل مواد غذایی، کانتینرهای یخچالی مناسب‌تر هستند.