گروپاژ واژهای است که به معنای تلفیق چندین محموله از مشتریان مختلف در یک بارنامه مشترک به کار میرود. این فرآیند بهویژه در حمل و نقل بینالملل از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا به شرکتها کمک میکند هزینههای حمل و نقل را کاهش دهند و بهطور مؤثرتری از ظرفیتهای موجود استفاده کنند. در این مقاله به بررسی نحوه عملکرد گروپاژ، مزایا و چالشهای آن در حمل و نقل بینالملل خواهیم پرداخت.
گروپاژ چیست؟
گروپاژ (Groupage) یکی از روشهای حملونقل بینالمللی است که در آن محمولههای کوچک متعلق به چندین فرستنده مختلف در یک کانتینر واحد بارگیری و ارسال میشود. این روش معمولاً زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که حجم کالاهای وارداتی یا صادراتی به اندازهای نباشد که بتواند یک کانتینر کامل را پر کند. در این حالت، کالاهای چندین صاحب کالا در کنار هم قرار گرفته و بهعنوان یک محموله گروهی به مقصد ارسال میشوند. پس از رسیدن به گمرک مقصد، محمولهها از هم تفکیک شده و به خریداران مربوطه تحویل داده میشوند.
حمل گروپاژ معمولاً با استفاده از کانتینرهای مخصوص انجام میشود و برای برخی از انواع کالاها مناسب است. در ادامه این مقاله، جزئیات بیشتری درباره این روش حملونقل ارائه خواهد شد.
مراحل گروپاژ در در حملونقل بینالمللی
مرحله 1: جمعآوری کالاها
اولین مرحله در فرآیند گروپاژ، جمعآوری کالاها از فرستندگان مختلف است. این مرحله معمولاً توسط شرکتهای حملونقل انجام میشود که مسئولیت جمعآوری کالاها از انبارها و محلهای مختلف را بر عهده دارند. فرستندگان ممکن است شامل تولیدکنندگان، واردکنندگان، یا سایر تجار باشند که به دنبال حمل کالاهای خود به نقاط مختلف هستند.
شرکتهای حملونقل بر اساس نیازهای فرستندگان، زمانبندی جمعآوری را تعیین کرده و با هماهنگی دقیق، کالاها را از چندین مکان مختلف جمعآوری میکنند. این نوع همکاری و هماهنگی در مدیریت زنجیره تأمین بسیار بااهمیت است و میتواند به کاهش هزینههای لجستیکی کمک کند.
مرحله 2: بارگیری در کانتینر
پس از جمعآوری کالاها، مرحله بعدی بارگیری آنها در یک کانتینر مخصوص است. این کانتینرها میتوانند انواع مختلفی داشته باشند، از جمله کانتینرهای خشک برای حمل کالاهای عمومی، کانتینرهای یخچالی برای حفظ دمای مناسب کالاها، و سایر انواع خاص که بسته به نوع و ویژگیهای کالاها انتخاب میشوند.
بارگیری در کانتینر باید با دقت و با رعایت نکات ایمنی انجام شود. چیدمان مناسب کالاها در کانتینر، نه تنها به بهینهسازی فضای داخلی آن کمک میکند، بلکه از آسیبدیدگی کالاها در حین حملونقل نیز جلوگیری میکند. در این مرحله، مستندسازی دقیق و ثبت اطلاعات مربوط به هر کالا و لینک آن به فرستنده نیز باید انجام شود.
مرحله 3: ارسال به مقصد
پس از بارگیری کالاها، کانتینر به مقاصد مشخص شده ارسال میشود. روشهای مختلف حملونقل، از جمله حمل دریایی، هوایی یا زمینی، بسته به فاصله و نوع کالا، انتخاب میشود. مثلاً در مورد کالاهای سریعولید، ممکن است حمل هوایی به علت سرعت بیشتری که دارد، انتخاب منطقیتری باشد، در حالی که برای کالاهای سنگین و غیرضروری، حمل دریایی میتواند گزینهای اقتصادی باشد.
یکی از چالشهای مهم در این مرحله، اطمینان از انتخاب بهترین مسیر حملونقل و نظارت بر وضعیت کانتینر طی روند ترانزیت است. این نظارت میتواند شامل ردیابی موقعیت جغرافیایی کانتینر و صدور گزارشهای لازم برای فرستنده باشد.
مرحله 4: تفکیک کالاها
پس از رسیدن کانتینر به گمرک مقصد، مرحله تفکیک آغاز میشود. در این مرحله، کالاها از هم تفکیک شده و به خریداران مربوطه تحویل میشوند. این فرآیند ممکن است زمانبر باشد، چرا که نیاز به بررسی دقیق اسناد و تطبیق کالاها با اطلاعات ثبتشده دارد.
در بسیاری از کشورهای دنیا، رعایت مقررات گمرکی و انجام بیشتر مراحل اداری در این مرحله اهمیت زیادی دارد. علاوه بر این، شرکتهای حملونقل باید آماده باشند تا کالاها را در صورت نیاز به انبار منتقل کنند یا در صورت وجود مشکل در پرداخت یا تطبیق مدارک، روال اداری لازم را انجام دهند.
تفاوت گروپاژ با روشهای دیگر حمل کالا
حملونقل کالا یکی از ارکان کلیدی در تجارت جهانی به حساب میآید. انتخاب روش مناسب برای نقل و انتقال کالاها میتواند تأثیر بسزایی بر هزینهها، زمان تحویل و کیفیت خدمات داشته باشد. در این راستا، روشهای مختلفی برای حملونقل وجود دارد که هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند. یکی از این روشها “گروپاژ” است که در کنار روشهای دیگر نظیر “LCL” (Less than Container Load) و “FCL” (Full Container Load) مورد استفاده قرار میگیرد. در این مقاله به بررسی و مقایسه این روشها میپردازیم تا با ویژگیها و کاربردهای هر یک از آنها بیشتر آشنا شویم.
تفاوت گروپاژ با LCL
LCL (Less than Container Load) نیز یک روش مشابه گروپاژ است که در آن کالاهای چندین فرستنده در یک کانتینر بارگذاری میشوند. اما تفاوت اصلی آن با گروپاژ در نحوه مدیریت و پرداخت هزینهها است. در LCL، هر فرستنده هزینههای خود را بهطور جداگانه پرداخت میکند، به این معنی که هر یک از فرستندگان بهطور مستقل با شرکت حملونقل قرارداد میبندند و هزینهها براساس وزن و حجم کالای خود محاسبه میشود.
این روش بیشتر برای محمولههای کوچکی که ممکن است نتوانند توانایی پر کردن یک کانتینر را داشته باشند، مورد استفاده قرار میگیرد. یکی از مزیتهای LCL، امکان ارسال کالاها در مقادیر کمتر و به صورت متناوب است، که میتواند به مدیریت موجودی و کاهش هزینههای نگهداری کمک کند. اما نکته منفی این روش این است که هزینههای حملونقل، بسته به نوع و ویژگی کالا، ممکن است بیشتر از هزینههای گروپاژ باشد.
تفاوت گروپاژ با FCL
Full Container Load) FCL) به معنای بارگذاری کامل یک کانتینر توسط یک فرستنده است. در این روش، فرستنده تمام فضای کانتینر را برای محمولههای بزرگ خود رزرو میکند. FCL برای محمولههای حجیم و سنگین که نیاز به فضای بیشتری دارند، بسیار مناسب است. در این روش، فرستنده قادر است تا با هزینههای ثابت و مناسب عمل کند و تمام فرآیند حملونقل، از بارگیری تا تخلیه، در یک محموله واحد مدیریت شود.
یکی از نکات مثبت FCL، تسهیل و تسریع در فرآیند حملونقل است. از آنجایی که تنها یک فرستنده مسئول بار است، زمان تحویل به طور قابل توجهی کاهش مییابد. همچنین، در این روش احتمال خطرات ناشی از صدمات و تخریب کالا کمتر است، چرا که کالاها بهصورت انفرادی و بدون اختلاط با دیگر محمولهها جابجا میشوند.
مزایای استفاده از گروپاژ
کاهش هزینههای حملونقل
یکی از بزرگترین مزایای گروپاژ، کاهش هزینههای حملونقل است. در این روش، هزینههای حمل بین چندین فرستنده تقسیم میشود و به همین دلیل، هر فرستنده تنها بخش کوچکی از هزینه کل را بر عهده دارد. این ویژگی به ویژه برای کسبوکارهای کوچک و متوسط که ممکن است منابع مالی محدودی داشته باشند، بسیار مفید است. به عنوان مثال، یک کسبوکار که تنها حجم کم از کالا را برای ارسال دارد، میتواند با استفاده از گروپاژ، بهجای پرداخت هزینههای کامل مربوط به بار (صرفنظر از اینکه کانتینر پر نشده باشد) تنها بخشی از هزینهها را بپردازد و به این ترتیب، هزینههای خود را به طرز قابل توجهی کاهش دهد.
مناسب برای محمولههای کوچک
گروپاژ یک گزینه ایدهآل برای شرکتهایی است که به طور منظم محمولههای کوچک و سبک را ارسال میکنند. در این حالت، نیازی به پر کردن یک کانتینر کامل نیست و کسبوکارها میتوانند کالاهای خود را در مقادیر کمتر و با هزینهای مناسب به مقصد ارسال کنند. این ویژگی، به ویژه برای شرکتهایی که تازه وارد بازار شدهاند و حجم کالای آنها هنوز زیاد نیست، اهمیت ویژهای دارد. این امر نه تنها به بهبود مدیریت مالی کمک میکند، بلکه موجب افزایش سرعت و کارآیی در فرآیند ارسال نیز میشود.
انعطافپذیری در حملونقل بینالمللی
دنیای امروز، جهانی پر از تبادلهای بینالمللی است و کسبوکارها نیاز دارند که بتوانند کالاهای خود را به راحتی به مقاصد مختلف ارسال کنند. گروپاژ با ارائه انعطافپذیری بالا در حملونقل بینالمللی، این امکان را به وجود میآورد. به کمک این روش، فرستندگان میتوانند کالاهای خود را بدون نیاز به انتظار برای پر شدن یک کانتینر کامل به مقاصد مختلف ارسال کنند. این عامل میتواند زمان تحویل کالاها را کاهش دهد و باعث شود که شرکتها بتوانند به سرعت به نیازهای مشتریان پاسخ دهند.
بهبود مدیریت موجودی
از دیگر مزایای گروپاژ، بهبود مدیریت موجودی است. با کاهش زمان انتظار برای ارسال، شرکتها میتوانند موجودیهای خود را بهتر مدیریت کنند و از خطر انبارداری اضافی جلوگیری کنند. این موضوع نه تنها به کاهش هزینههای نگهداری کمک میکند، بلکه به شرکتها این امکان را میدهد تا بهروزرسانی و تأمین موجودیهای خود را به طور مؤثرتر انجام دهند.
دستیابی به بازارهای جدید
استفاده از گروپاژ میتواند به کسبوکارها کمک کند تا به بازارهای جدیدی دسترسی پیدا کنند. با کاهش هزینههای حملونقل، کسبوکارها قادر به فروش کالاها به مشتریان جدید در دورترین نقاط جهان خواهند بود. این ویژگی به ویژه برای شرکتهایی که قصد دارند دامنه فعالیتهای خود را گسترش دهند، اهمیت زیادی دارد.
مدارک لازم برای گروپاژ
بارنامه
بارنامه یکی از اساسیترین مدارک برای ارسال کالا بهصورت گروپاژ است. این مدرک بیانگر توافقات بین فورواردر (تجمیعکننده) و فرستنده اصلی بوده و اصولا در چند نوع مختلف صادر میشود. بارنامه تفکیکی یا HBL (House Bill of Lading) زمانی صادر میشود که فورواردر مسئولیت حمل کالا را بر عهده دارد. از طرف دیگر، بارنامه اصلی یا MBL (Master Bill of Lading) توسط شرکتهای حملونقل دریایی صادر میشود و نشاندهنده مالکیت و مسئولیت کالا در طول مسیر حمل است.
فاکتور تجاری
فاکتور تجاری به عنوان صورتحساب فروشنده برای خریدار شناخته میشود و اطلاعات دقیقی راجع به کالاهای ارسال شده ارائه میدهد. این فاکتور شامل قیمت تکی و کلی هر محصول است و به مقامات این امکان را میدهد تا مبلغ گمرکی و سایر مالیاتهای لازم را به درستی محاسبه کنند. فاکتور تجاری در واقع بهنوعی لیست بارنامه محسوب میشود و مشخصات محصولات را با جزئیات برجسته میکند.
لیست بارنامه / برگه بارنامه
لیست بارنامه نیز یکی دیگر از مدارک ضروری برای ارسال گروپاژ محسوب میشود. این برگه شامل اطلاعات مربوط به کالاهایی است که تحت بارنامه مرتبط حمل میشود. از جمله جزئیات آن میتوان به توضیحات کالا، حجم، وزن و نحوة بستهبندی اشاره کرد. لیست بارنامه همچنین معمولاً شامل نام و آدرس فروشنده و خریدار نیز میشود که برای مقامات گمرکی ضروری است.
گواهی مبدا
گواهی مبدا به کشور تولیدکننده کالای مربوطه اشاره دارد. این سند معمولاً توسط اتاق بازرگانی، کنسولگری یا سفارت کشور مربوطه صادر میشود. گواهی مبدا برای تعیین تعرفههای گمرکی و کسر از مالیاتها اهمیت دارد و هر کشور ممکن است شروط خاصی را برای محصولات وارداتی خود مقرر کند.
مجوز کالاهای خطرناک
برای کالاهای HAZMAT که بهعنوان خطرناک شناخته میشوند، ارائه گواهی HAZMAT ضروری است. این گواهی شامل اطلاعات دقیق راجع به مواد خاصی است که ممکن است خطرناک باشند، مانند مواد شیمیایی، روغنها و گازها. به موجب الزامات کد IMDG (کالاهای خطرناک دریایی بینالمللی) و کنوانسیون MARPOL، هر گونه کالاهای خطرناک باید همراه با گواهی HAZMAT به فورواردر ارسال شود.
اعتبارنامه
شرایط معامله بین فروشنده و خریدار میتواند از طریق اعتبارنامه تنظیم شود. اعتبارنامه در واقع نوعی ضمانتنامه بانکی است که نمایانگر تعهد خریدار برای پرداخت هزینه کالا به فروشنده است و پس از ارسال کالا به فروشنده داده میشود. این مدرک اطمینان خاطر بیشتری را به طرفین معامله میدهد و از بروز مشکلات مالی بعدی جلوگیری میکند.
معایب گروپاژ
گروپاژ، به عنوان یکی از روشهای موثر حملونقل بین المللی کالا، در دنیای تجارت به عنوان یک گزینه جذاب مطرح شده است. با این حال، همانطور که در هر سیستم دیگری، گروپاژ نیز با چالشها و معایب خاص خود مواجه است که باید به آنها توجه شود. در این نوشته، به بررسی معایب و چالشهای مرتبط با گروپاژ خواهیم پرداخت.
زمانبر بودن فرآیند تفکیک کالاها
یکی از مهمترین معایب گروپاژ، زمانبر بودن فرآیند تفکیک کالاها در مقصد است. هنگامی که کالاها به مقصد میرسند، ممکن است نیاز به جداسازی و تفکیک آنها بر اساس فرستنده، نوع کالا و مقصد نهایی داشته باشیم. این فرآیند، علاوه بر زمانبر بودن، ممکن است به دلیل اشتباهات انسانی یا رخدادهای غیرمنتظره، باعث تاخیر در تحویل کالاها به خریداران شود. در بازارهای پر رقابت امروز، هر گونه تاخیر در تحویل کالا میتواند به آسیب به اعتبار کسبوکار و کاهش رضایت مشتریان منجر شود.
به ویژه در صنایعی که زمان تحویل از اهمیت ویژهای برخوردار است، مانند صنعت خردهفروشی یا صادرات محصولات تازه، این مشکل میتواند به چالشی جدی تبدیل شود. این وضعیت نیازمند توجه ویژه از سوی مدیران زنجیره تأمین و برنامهریزی دقیقتر برای کاهش زمانهای اضافی است.
محدودیت در نوع کالاهای قابل حمل
گروپاژ به دلیل ویژگیهای خاص خود، محدودیتهایی در نوع کالاهای قابل حمل دارد. برخی از کالاها مانند مواد خطرناک، حجیم یا فاسدشدنی به دلیل نیاز به شرایط ویژهتری برای حمل و نقل، مناسب برای گروپاژ نیستند. برای مثال، حمل مواد شیمایی خطرناک نیاز به رعایت پروتکلهای خاص دارد که در گروپاژ به علت وجود کالاهای متعدد ممکن است نتوان به طور لازم رعایت کرد.
این محدودیت میتواند باعث شود برخی کسبوکارها از این روش حملونقل صرف نظر کنند و به دنبال گزینههای دیگری باشند که نیازهای خاص آنها را برآورده کند. این امر ممکن است به افزایش هزینهها و کاهش کارآیی در زنجیره تأمین منجر شود.
احتمال افزایش ریسک آسیب به کالاها
حمل کالاها در یک کانتینر با کالاهای چندین فرستنده میتواند به افزایش ریسک آسیب به کالاها منجر شود. در طول حملونقل، حمل و نقل غیرملایم، لرزشها و تغییرات دما میتواند به کالاها آسیب برساند. به ویژه اگر یکی از کالاها فاسد شدنی یا آسیبپذیر باشد، این احتمال افزایش مییابد. وجود کالاهای مختلف در یک فضا، ممکن است به بروز تخریب و آسیب به کالاها منجر شود که در نهایت به از دست رفتن سرمایه و آسیب به نام تجاری منجر خواهد شد.
علاوه بر این، در صورت بروز خسارتی، فرآیند ادعا و جبران خسارت میتواند پیچیدهتر شود، زیرا مسئولیت کاهش خسارت به طور واضح تعریف نشده است و این موضوع میتواند به دردسرهای حقوقی و مالی منجر شود.
نکات مهم در انتخاب خدمات گروپاژ
انتخاب خدمات گروپاژ یکی از تصمیمات کلیدی در روند حمل و نقل کالا به شمار میآید. این فرآیند که به جمعآوری کالاهایی از مقاصد مختلف و ارسال آنها به یک مقصد خاص اشاره دارد، نیازمند دقت و بررسی جوانب مختلف است. در این مقاله به بررسی نکات مهمی که باید در انتخاب خدمات گروپاژ مد نظر قرار دهید، خواهیم پرداخت.
بررسی اعتبار شرکتهای حملونقل
یکی از اولین و مهمترین گامها در انتخاب خدمات گروپاژ، بررسی اعتبار و سابقه شرکتهای حملونقل است. شرکتهایی که دارای تجربه و سابقهی مثبت در این حوزه هستند، معمولاً بیشتر مورد اعتماد قرار میگیرند. این اعتبار میتواند حاصل سالها فعالیت موثر و ارائه خدمات با کیفیت باشد. بررسی نظرات و تجربیات مشتریان قبلی، همچنین بررسی مجوزها و گواهینامهها میتواند به شما در انتخاب از بین شرکتهای مختلف کمک کند.
یکی از راههای اعتبارسنجی شرکتهای حملونقل، تحقیق در مورد تعداد سالهای فعالیت آنها و بررسی سوابق آنها در ارسال کالاهای مشابه میباشد. همچنین میتوانید از سازمانها و انجمنهای حملونقل پرسوجو کنید، زیرا آنها معمولاً اطلاعات مفیدی در این زمینه دارند.
توجه به بیمه کالاها
در مراحل حمل و نقل، ممکن است خطراتی نظیر آسیب دیدن یا از دست رفتن کالاها پیش بیاید. به همین دلیل، بیمه کردن کالاها در طول حمل و نقل امری ضروری است. بسیاری از شرکتهای حملونقل امکان ارائه خدمات بیمه را به مشتریان خود دارند. با انتخاب یک شرکت که بیمه کالاها را در خدمات خود قرار داده است، میتوانید ریسکهای ناشی از آسیبدیدگی یا از دست رفتن کالاها را به حداقل برسانید.
قبل از امضا قرارداد، حتماً جزئیات شرایط بیمه را با دقت مطالعه کنید. این شروط شامل میزان پوشش بیمه و مسئولیتهای شرکت حملونقل در قبال کالاها میباشد. این کار به شما اطمینان میدهد که در صورت بروز هرگونه مشکل، از حمایت مالی لازم برخوردار خواهید بود.
آشنایی با قوانین گمرکی کشورهای مبدا و مقصد
هر کشور دارای قوانین گمرکی خاصی است که باید در هنگام ارسال کالا به آن کشور به آنها توجه کرد. آگاهی از این قوانین میتواند به شما کمک کند تا از بروز تاخیرها و مشکلات احتمالی جلوگیری کنید. برخی از شرکتهای حمل و نقل دارای خدمات مشاورهای در این زمینه هستند که میتوانند اطلاعات دقیقی در مورد قوانین گمرکی ارائه دهند.
قبل از ارسال کالا، حتماً مستندات لازم را آماده کنید و از مدارک مورد نیاز برای گمرک کشور مقصد باخبر شوید. همچنین ممکن است نیاز باشد که تعرفههای گمرکی و مالیاتهای مربوط به کالا را نیز محاسبه کنید.
خدمات مشتری و پشتیبانی
یکی از مهمترین عوامل در انتخاب خدمات گروپاژ، خدمات مشتری و پشتیبانی شرکت حملونقل است. شرکتهایی که دارای تیم پشتیبانی قوی هستند، میتوانند در مواقع بروز مشکلات و نیاز به راهنمایی، به مشتریان خود کمک کنند. بررسی زمان پاسخگویی به سوالات و توانایی حل مشکلات توسط کارکنان شرکت نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
پیش از انتخاب، میتوانید با نمایندگان شرکت تماس بگیرید و نحوه پاسخگویی آنها به سوالات و نیازهای شما را ارزیابی کنید. این ارزیابی به شما کمک میکند تا از کیفیت خدمات پس از فروش و پشتیبانی فنی شرکت مطمئن شوید.
هزینهها و تعرفهها
در نهایت، هزینهها و تعرفههای خدمات گروپاژ نیز از نکات کلیدی در انتخاب شرکت حملونقل است. هر چند هزینه پایینتر ممکن است جذاب به نظر برسد، اما باید به این نکته توجه داشته باشید که کیفیت خدمات نیز باید مد نظر قرار گیرد. بهتر است هزینههای خدمات را با کیفیت و اعتبار شرکت مقایسه کنید و در نهایت تصمیمی آگاهانه بگیرید.
بسیاری از شرکتها ممکن است در تبلیغات خود وعدههای غیرواقعی ارائه دهند. لذا بررسی دقیق هزینهها و شرایط تسویه حساب برای جلوگیری از بروز مشکلات مالی بسیار مهم است.
سوالات متداول
چه کالاهایی برای گروپاژ مناسب هستند؟
کالاهای کوچک و سبک مانند پوشاک، لوازم الکترونیکی و مواد غذایی.
هزینه بار گروپاژ چه قدر است؟
گروپاژ نسبت به سایر روش های حمل به صرفه تر است اما نسبت به نوع کالا و وزن آن ممکن است هزینه متفاوت باشد.


