با توجه به نوسانات نرخ ارز و افزایش هزینه‌های تولید در بسیاری از صنایع، واردات کالاهای مستعمل به عنوان یک گزینه اقتصادی برای تامین تجهیزات مورد نیاز واحدهای تولیدی مطرح می‌شود. این امر خصوصاً در مورد ماشین‌آلات صنعتی و خطوط تولید که هزینه خرید آن‌ها به صورت نو، بسیار بالاست از اهمیت بیشتری برخوردار است.
با این حال، واردات کالاهای مستعمل با محدودیت‌هایی همراه است و تمامی کالاها مشمول این نوع واردات نمی‌شوند. لذا آشنایی با قوانین و مقررات حاکم بر این حوزه برای فعالان اقتصادی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اما پرسش اصلی اینجاست که کدام کالای دسته دوم قابل واردات هستند؟ بر اساس آخرین بخشنامه‌های صادره از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت بخشنامه شماره 60/32529 مورخ 1399/02/01، شرایط واردات کالاهای مستعمل مشمول استانداردهای اجباری دچار تغییر شده است.
در ادامه این مطلب با لجستیک ایرانیان دبی همراه باشید تا شما را به صورت کامل با مدارک و شرایط لازم این فرایند و کالاهای دسته دومی که می توان وارد کرد، را آشنا کنیم.
کالای دست دوم یا مستعمل چیست؟
همان‌طور که در ابتدا اشاره کردیم، کالای مستعمل به کالاهایی گفته می‌شود که قبلاً مورد استفاده قرار گرفته است. با توجه به هزینه‌های بالای برخی از کالاهای نو، به‌ویژه در حوزه تجهیزات صنعتی و ماشین‌آلات تولیدی، واردات کالاهای مستعمل به عنوان یک گزینه اقتصادی برای فعالان اقتصادی مطرح می‌شود.
با این حال، طبق قوانین گمرکی جمهوری اسلامی ایران، واردات کالاهای مستعمل به صورت کلی ممنوع است. اما در شرایط خاص و با رعایت مقررات قانونی، امکان واردات این نوع کالاها وجود دارد. طبق ماده 42 آیین‌نامه اجرایی واردات و صادرات شرایط و ضوابط واردات کالاهای مستعمل. بر اساس این ماده به شرح زیر است:
- واردات خودروهای دست دوم در صورتی که در چهارچوب قوانین آیین‌نامه اجرایی باشد (مانند خودروهای راه‌سازی)، بلامانع است.
- واردات دستگاه‌ها، تجهیزات و ماشین‌آلات دست دوم برای تولید با تأیید وزارت صنعت، معدن و تجارت (یا وزارتخانه ذی‌ربط) مجاز است.
مدارک لازم برای واردات کالاهای مستعمل
واردات کالاهای مستعمل به دلیل محدودیت‌ها و قوانین خاص، نیازمند طی مراحل و ارائه مدارک مشخصی است. مدارک مورد نیاز ممکن است بسته به نوع کالا، کشور مبدا و مقصد و همچنین قوانین و مقررات جاری متفاوت باشد. با این حال، به طور کلی، برخی از مدارک زیر معمولاً برای واردات کالاهای مستعمل مورد نیاز هستند:
- اظهارنامه واردات
- فاکتور خرید
- برگ سبز گمرکی
- گواهی سلامت
- گواهی ارزیابی
نکته: برای ثبت سفارش کالاهای مستعمل، علاوه بر مراجعه به سامانه جامع تجارت، ارائه گواهی سلامت از سازمان ملی استاندارد و گواهی ارزیابی از یک شرکت بازرسی معتبر الزامی است.
شرایط واردات کالاهای دست دوم
جهت انجام تشریفات گمرکی و واردات کالاهای مستعمل، رعایت موارد زیر الزامی است:
- انطباق با استانداردهای ملی: کالای مورد نظر می‌بایست با استانداردهای اجباری ایران مطابقت کامل داشته باشد.
- سلامت فنی کالا: کالا باید از نظر فنی سالم و قابل استفاده بوده و عیوب اساسی نداشته باشد.
- گواهی‌های سلامت و ارزیابی: ارائه گواهی سلامت صادره از مرجع ذی‌صلاح و گواهی ارزیابی کیفیت صادره از شرکت بازرسی معتمد الزامی است.
- مبدا کالا: کشور مبدا کالا می‌بایست دارای استانداردهای کیفی و بهداشتی مورد تایید سازمان‌های استاندارد و بهداشت ایران باشد.
کالای مستعمل برای واردات چیست؟
در این قسمت لیستی از کالاهای مستعمل که برای واردات تایید می‌شوند را برایتان آورده‌ایم:
- واردات ماشین آلات و تجهیزات خط تولید
- ماشین آلات و تجهیزات کشاورزی
- ماشین آلات و تجهیزات ساختمانی
- ماشین آلات و تجهیزات حمل و نقل
- تجهیزات پزشکی
- تجهیزات آزمایشگاهی
- تجهیزات صنعتی
- تجهیزات فرهنگی
- تجهیزات ورزشی
- لوازم خانگی
- لوازم الکترونیکی
- پوشاک
- کفش
- کیف و چمدان
- مبلمان
- لوازم آشپزخانه
- لوازم آرایشی و بهداشتی
البته واردات برخی از کالاهای مستعمل به ایران ممنوع است، از جمله:
- خودرو
- قطعات خودرو
- لوازم خانگی بزرگ
- کالاهای مصرفی
- کالاهای آرایشی و بهداشتی
واردات کالاهای مستعمل چه مراحلی دارد؟
واردات کالاهای مستعمل فرایندی پیچیده است که نیازمند رعایت قوانین و مقررات خاص گمرکی است. مراحل کلی این فرایند به شرح زیر است:
انتخاب کالا و تامین‌کننده
- نوع کالا: ابتدا باید نوع کالای مستعمل مورد نظر خود را مشخص کنید. برخی کالاها مانند: ماشین‌آلات صنعتی، تجهیزات پزشکی و برخی لوازم الکترونیکی، نیاز به مجوزهای خاصی دارند.
- تامین‌کننده معتبر: یافتن یک تامین‌کننده معتبر و قابل اعتماد در کشور مبدا بسیار مهم است. این تامین‌کننده باید بتواند مدارک لازم برای گمرک را فراهم کند.
بررسی قوانین و مقررات
- قوانین گمرکی: قوانین و مقررات گمرکی مربوط به واردات کالاهای مستعمل را به دقت مطالعه کنید. این قوانین ممکن است به طور مرتب تغییر کنند.
- ممنوعیت‌ها: برخی کالاهای مستعمل ممکن است به دلایل مختلفی مانند مسائل بهداشتی، امنیتی یا حمایت از تولید داخلی، ممنوعیت واردات داشته باشند.
اخذ مجوزهای لازم
- مجوزهای بهداشتی: برای برخی کالاها، مانند تجهیزات پزشکی و مواد غذایی، اخذ مجوزهای بهداشتی الزامی است.
- مجوزهای زیست محیطی: برای کالاهایی که ممکن است به محیط زیست آسیب برسانند، اخذ مجوزهای زیست محیطی ضروری است.
- مجوز کمیسیون ماده یک: برای برخی کالاهای خاص، اخذ مجوز از کمیسیون ماده یک الزامی است.
ثبت سفارش
- ثبت سفارش الکترونیکی: پس از تکمیل مدارک، باید نسبت به ثبت سفارش الکترونیکی در سامانه جامع تجارت اقدام کنید.
تشریفات گمرکی
- بازرسی کالا: کالا در گمرک مورد بازرسی قرار می‌گیرد تا مطابقت آن با مدارک و استانداردها بررسی شود.
- پرداخت عوارض گمرکی: پس از انجام تشریفات گمرکی، باید عوارض گمرکی و سایر هزینه‌های مربوطه را پرداخت کنید.
- ترخیص کالا از گمرک: پس از پرداخت عوارض، کالا ترخیص و تحویل شما خواهد شد.
ترخیص کالاهای دست دوم از گمرک
ترخیص کالا از گمرک، مرحله پایانی فرآیند واردات بوده و شامل مجموعه ای از فعالیت‌های قانونی و اداری است که منجر به آزادسازی کالا از انبارهای گمرکی و تحویل آن به واردکننده می‌شود. مراحل اصلی ترخیص کالاهای دسته دوم به شرح زیر است:
- پیش‌فاکتور یا پروفرما
- لیست عدل‌بندی
- بیمه نامه
- تخصیص ارز و حواله بانکی
- عقد قرارداد با شرکت حمل و نقل
- دریافت بارنامه
- اظهار کالا
- بررسی کارشناس گمرک
مالیات و عوارض گمرکی واردات کالاهای مستعمل
واردات کالاهای مستعمل، مانند سایر کالاها، مشمول پرداخت مالیات و عوارض گمرکی است. این موضوع به این معناست که واردکنندگان کالاهای مستعمل موظف هستند علاوه بر پرداخت هزینه خرید کالا، مبالغی را نیز به عنوان مالیات و عوارض گمرکی به دولت پرداخت نمایند.
عوامل موثر بر میزان مالیات و عوارض گمرکی
- نوع کالا: هر کالا دارای تعرفه گمرکی مشخصی است که بر اساس نوع، جنس و کاربرد آن تعیین می‌شود. کالاهای مستعمل نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
- کشور مبدا: تعرفه گمرکی کالاهای وارداتی از کشورهای مختلف ممکن است متفاوت باشد.
- ارزش گمرکی کالا: ارزش گمرکی کالا، مبنای محاسبه مالیات و عوارض گمرکی است و به طور معمول شامل قیمت خرید کالا، هزینه حمل و نقل و بیمه می‌شود.
- قوانین و مقررات گمرکی: قوانین و مقررات گمرکی هر کشور ممکن است در طول زمان تغییر کند و بر میزان مالیات و عوارض گمرکی تاثیر بگذارد.
مزایای واردات کالاهای مستعمل
واردات کالاهای مستعمل، به واسطه مزایای متعددی که برای افراد و سازمان‌ها به همراه دارد، مورد توجه قرار گرفته است. از جمله مهم‌ترین این مزایا می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- هزینه کمتر: کالاهای مستعمل عموماً قیمتی پایین‌تر نسبت به نمونه‌های نو دارند. این امر، به ویژه برای افرادی که با محدودیت بودجه مواجه هستند، گزینه‌ای اقتصادی و مقرون به صرفه محسوب می‌شود.
- کیفیت مطلوب: بسیاری از کالاهای مستعمل، به دلیل نگهداری مناسب، همچنان از کیفیت مطلوبی برخوردار بوده و عملکرد کارآمدی دارند.
- تنوع گسترده‌تر: تنوع کالاهای مستعمل به مراتب بیشتر از کالاهای نو بوده و امکان دسترسی به محصولات خاص و کمیاب را فراهم می‌آورد.
- دسترسی به کالاهای لوکس با قیمت مناسب: کالاهای لوکس مستعمل، مانند جواهرات، ساعت‌های مچی و خودروهای کلاسیک، با قیمتی بسیار کمتر از نمونه‌های نو قابل تهیه هستند.
- امکان خرید کالاهای کمتر شناخته شده: واردات کالاهای مستعمل، فرصتی را برای دسترسی به محصولاتی که در بازارهای داخلی به وفور یافت نمی‌شوند، فراهم می‌آورد.
- ارزش تاریخی و فرهنگی: کالاهای مستعمل قدیمی و کلاسیک، علاوه بر کارکرد عملی، از ارزش تاریخی و فرهنگی نیز برخوردار بوده و می‌توانند به عنوان نمادهای یک دوره خاص تلقی شوند.
معایب واردات کالاهای مستعمل
علی‌رغم مزایای متعدد واردات کالاهای مستعمل، این فرآیند با چالش‌ها و محدودیت‌هایی نیز همراه است. برخی از مهم‌ترین معایب واردات این دسته از کالاها عبارتند از:
- عدم اطمینان از کیفیت: کیفیت کالاهای مستعمل به دلیل استفاده قبلی و شرایط نگهداری متفاوت، متغیر بوده و ممکن است از کالای نو پایین‌تر باشد. در برخی موارد، کالا ممکن است دارای آسیب‌دیدگی یا فرسودگی باشد.
- عدم پوشش گارانتی: معمولاً کالاهای مستعمل تحت پوشش گارانتی تولیدکننده قرار ندارند. لذا در صورت بروز مشکل یا نقص فنی، هزینه‌های تعمیر یا تعویض کالا بر عهده خریدار خواهد بود.
- خطر آسیب‌دیدگی در حین حمل و نقل: کالاهای مستعمل، به ویژه کالاهای شکننده یا سنگین، در حین حمل و نقل مستعد آسیب‌دیدگی هستند.
- محدودیت در بازگشت یا تعویض کالا: در صورت عدم رضایت از کالای مستعمل خریداری‌شده، امکان بازگشت یا تعویض آن بسیار محدود بوده و اغلب با شرایط خاصی همراه است.
- عدم دسترسی به خدمات پس از فروش: کالاهای مستعمل معمولاً از خدمات پس از فروش بهره‌مند نبوده و خریدار در صورت نیاز به قطعات یدکی یا تعمیرات، با محدودیت‌هایی مواجه خواهد شد.
کلام آخر
یکی از انواع واردات کالا، واردات کالاهای دست دوم یا مستعمل است. با این حال، واردات این دسته از کالاها به دلیل ماهیت خاص آن‌ها، مشمول محدودیت‌های قانونی متعددی است. بر اساس قوانین و مقررات گمرکی، کالاهای دست دوم عموماً در زمره کالاهای ممنوعه قرار می‌گیرند. بنابراین، اشخاص حقیقی و حقوقی علاقمند به واردات اینگونه کالاها، می‌بایست به دقت به قوانین و مقررات حاکم بر این موضوع توجه نموده و مجوزهای لازم را اخذ نمایند.
گفتنی‌ست، شرکت لجستیک ایرانیان دبی در حوزه حمل و نقل بین المللی، ترخیص کالا از گمرک و واردات و صادرات کالا فعالیت می‌کند، اما در زمینه واردات کالاهای مستعمل خدماتی ندارد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه تجارت با کارشناسان ما تماس بگیرید.
سوالات متداول
آیا واردات هر نوع کالای دست دومی ممنوع است؟
خیر، واردات برخی کالاهای دست دوم با اخذ مجوزهای لازم امکان‌پذیر است. اما به طور کلی، واردات این دسته از کالاها محدودیت‌هایی دارد و نیازمند رعایت قوانین و مقررات گمرکی است.
چه مدارکی برای واردات کالای دست دوم مورد نیاز است؟
مدارک مورد نیاز برای واردات کالای دست دوم شامل پروفرما، فاکتور خرید، گواهی مبدا، گواهی سلامت کالا (در صورت نیاز) و سایر مدارک مورد درخواست گمرک است.
آیا واردات کالای دست دوم می‌تواند بر محیط زیست تأثیر بگذارد؟
واردات کالاهای دست دوم می‌تواند به کاهش تولید زباله و مصرف منابع طبیعی کمک کند و از این نظر بر محیط زیست تأثیر مثبت داشته باشد. اما در عین حال، حمل و نقل کالاهای دست دوم از کشورهای دور می‌تواند به افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای و آلودگی هوا منجر شود.