صادرات به سوریه، برای بازسازی این کشور بسیار موردتوجه بازرگانان ایرانی است. باتوجه‌به شرایط رو به بهبود این کشور صادرات کالاهای ایرانی در سال‌های اخیر رونق بسیار یافتند. نوع حمل‌ونقل کالا نقش مهمی در صادرات از ایران به سوریه دارد. حمل کالاهای صادراتی به سوریه برای بازسازی این کشور در حجم بالا به‌صورت حمل‌ونقل دریایی به بندر لاذقیه یا لاتاکیا صورت می‌گیرد.
تعرفه صفر درصدی برای صادرات کالای ایرانی به سوریه
به گفته مسئولان فعالان اقتصادی می‌توانند در بخش‌های هتلداری، رستوران‌داری، ساخت‌وساز، بازیافت زباله، ایجاد خدمات نرم‌افزاری، انرژی‌های تجدیدپذیر، مونتاژ و صنعت پلاستیک، با تعرفه گمرکی صفر درصد کالای خود را به سوریه صادر کنند.
آشنایی با کشور سوریه و بندر لاذقیه
در ۱۲ فوریه ۱۹۵۰ بندر لاذقیه(لاتاکیا) بندری در جوار دریای مدیترانه واقع در شهری به همین نام تأسیس شده است. این بندر را با نام‌های لاذقیه و لاتاکیا می‌شناسند این بندر اصلی‌ترین و پنجمین بندر سوریه است. بندر لاذقیه مجهز به ترمینال نفتی با طول ۱۶ متر، لنگرگاه به طول ۱ متر، بندر باری به طول ۴۰ متر است. ۴ شهر بزرگ‌تر از لاذقیه عبارت‌اند از:
1- حَلب
2- دَمشق
3- حُمص
4- حماء
شهر لاذقیه در شمال شهر طرطوس و در شمال غرب شهرهای حمص و حماء است. لازم به ذکر است که مدیریت بندر لاذقیه از سال ۲۰۱۹ به ایران واگذار شده است. در سال ۲۰۰۸ حدود ۸ میلیون تن محموله در لاذقیه جابه‌جا شده است.
روش حمل و ترانزیت تایم به سوریه
همان‌طور که اشاره کردیم بندر مهم لاذقیه تحت مدیریت ایران است و این فرصتی استثنائی برای بازرگانان ایرانی است. یکی از امن‌ترین خدمات حمل‌ونقل روش حمل دریایی است. خدمات حمل دریایی به بندر لاذقیه از طریق کانتینرهای ۲۰ فوت،۴۰ فوت و کشتی فله‌بر صورت می‌گیرد. محموله‌ها در هر نقطه از ایران داخل یک کانتینر ۴۰ فوت یا ۲۰ فوت بارگیری می‌شوند و به بندرعباس ارسال شده و سپس کانتینرها داخل کشتی بارگیری و محموله‌ها با بالاترین امنیت به سوریه ارسال می‌شوند. به‌طورکلی، ترانزیت تایم ارسال دریایی محموله‌ها از ایران به سوریه به طور عادی ۱۵ روز است. اما محدودیت‌های حمل بار دریایی که باعث تأخیر آن می‌شوند عبارت‌اند از:
- مشکلات رهگیری بار در حمل‌ونقل دریایی
- تأخیر انتقال محموله به دلیل شرایط آب‌وهوایی نامناسب
- کاهش انعطاف‌پذیری از لحاظ مسیر و زمان‌بندی در حمل‌ونقل دریایی
- کند بودن سرعت جابه‌جایی بار از طریق حمل‌ونقل دریایی نسبت به سایر شیوه‌های حمل
پرسودترین محموله‌های صادرات به سوریه
- مواد اولیه نفتی آتش‌زا(کاستیک سودا) و غیر آتش‌زا
- مواد پتروشیمی و محصولات پلیمری
- مواد اولیه غیرنفتی مصالح ساختمانی(سیمان، میل‌گرد، لوله، سنگ اسلب، سنگ برش نخورده و کاشی سرامیک)
- مواد خوراکی(دارو، مواد اولیه غذایی، عسل، خرما و شیرینی)
- صنایع مهندسی و صنایع کشاورزی(قطعات، اجزای توربین‌های بخار، کنسانتره و اوره)
- صنایع‌دستی(منسوجات دستباف و انواع کف‌پوش‌ها)
صادرات محصولات ایرانی به سوریه از مرز عراق
مهدی نجاتی نیا، رایزن بازرگانی کشورهای عربی گفت: به علت ناامنی در سوریه صادرات ایران در چند سال گذشته کاهش پیدا کرده؛ اما به دلیل اینکه عراق اجازه ترانزیت و عبور کالاهای صادراتی ایران به سوریه را از مرز خود داده است، مشکل زمان رسیدن کالا به سوریه حل و صادرات کالا از ایران به سوریه با مزیت نسبی همراه می‌شود.
به گفته وی ایران فقط با سوریه تجارت آزاد دارد؛ در این نوع مبادله، تجارت کالاها و خدمات بدون محدودیت‌هایی مانند مالیات و تعرفه صورت می‌گیرد. ایران در مصالح ساختمانی و پتروشیمی دارای مزیت نسبی است و کارخانه‌های ایرانی با ۳۰ درصد از ظرفیت خود، اقدام به تولید می‌کنند؛ بنابراین ایران برای صادرات به‌تمامی کشورها از جمله سوریه ظرفیت بالقوه دارد.
صادرات کشورهای رقیب به سوریه
بر اساس اطلاعات پایگاه OEC بیشترین کالای صادراتی به کشور سوریه به تنباکو مربوط می‌شود. تنباکوی وارداتی به سوریه به‌صورت سیگار و خام به ارزش ۵۲۱ میلیون دلار در رتبه اول است. محصولات پلاستیکی با ارزش ۲۸۰ میلیون دلار در رتبه دوم قرار دارد. دستگاه‌های الکترونیک، ماشین‌آلات صنعتی و مواد نفتی رتبه‌های بعدی را در اختیار دارند.
بیشتر واردات سوریه از کشور ترکیه(۱.۴۲ میلیارد دلار) وارد می‌شود که سهمی ۳۲ درصدی از کل واردات کشور را به خود اختصاص داده است. چین با ۸۳۴ میلیون دلار حدود ۲۳ درصد بازار وارداتی سوریه و امارات متحده عربی با ۶۶۷ میلیون دلار ۱۹ درصد بازار این کشور را در اختیار دارد. کشور مصر با ۲۸۸ میلیون دلار در رتبه چهارم و هند و لبنان رتبه‌های بعدی را در اختیار دارند.
آمار صادرات ایران به سوریه
در آمارهای پایگاه‌های بین‌المللی اطلاعاتی از حجم صادرات ایران به سوریه وجود ندارد اما آمارهای داخلی حکایت از رشد سریع صادرات ایران به سوریه دارد. رئیس اتاق بازرگانی از افزایش ۹۰درصدی صادرات به کشور سوریه در ۹ماهه سال ۱۴۰۰ خبر داد. این آمار نسبت به سال ۱۳۹۹ در مدت مشابه که حدود ۸۴ میلیون دلار بود، ۲۴۴درصد افزایش نسبت به سال گذشته داشته است. بیشترین کالاهای صادر شده در سال ۱۳۹۹ مربوط به صنایع مهندسی(قطعات و اجزای توربین‌های بخار)، مواد غذایی و صنایع دارویی به ارزش ۹۴ میلیون دلار بوده است. بر اساس آخرین آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران میزان صادرات به سوریه در ۱۱ماهه اول ۱۴۰۰ به ارزش ۲۰۵ میلیون دلار رسیده است. همچنین با برقراری امنیت در سوریه و آغاز بازسازی این کشور، امکان افزایش صادرات ایران به سوریه وجود دارد.
صادرات پسته به سوریه
صادرات خشکبار، از شاخص‌ترین و پرطرف‌دارترین فعالیت‌های صادراتی ایران است و تقریباً در همه کشورها بازار خوبی برای آن وجود دارد. صادرات پسته در ۹ماهه اول سال ۱۳۹۹ به میزان ۸۸ تن بوده که از این رقم صادرات میزان ۴۲ تن آن از منطقه ویژه اقتصادی رفسنجان و ۲۵ تن از منطقه ویژه اقتصادی سیرجان و ۲۱ تن از تبریز صادرات داشته‌ایم. قیمت پسته خام در فروشگاه‌های کشور سوریه در تابستان ۲۰۲۲ در سوریه تا ۳۰۰ هزار تومان رسید.
سوالات متداول
اصلی ترین چالش در صادرات از ایران به سوریه چیست؟
یکی از مهم‌ترین چالش‌های صادرات به سوریه عدم وجود ترانزیت مستقیم است. عمدتا برای صادرات به سوریه دو خط ترانزیت به شرح زیر وجود دارد:
ایران_ عراق_ سوریه
ایران_ لبنان_ سوریه
میزان صادرات ایران به سوریه چقدر است؟
بر اساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۴۰۰ میزان صادرات به سوریه در ۱۱ ماهه اول سال حدود ۲۰۵ میلیون دلار بوده است که رقم مناسبی به نظر می‌رسد.
چرا صادرات به سوریه از اهمیت برخوردار است؟
صادرات به سوریه در رتبه‌ی ۱۹ قرار دارد و همین موضوع نشان از ظرفیت‌های جدید و فراوان برای شروع صادرات دارد.
