در قرن 21 کشور چین موقعیت روبه‌رشدی را در امور مالی جهانی به دست آورده است. در واقع 4 بانک بزرگ در جهان (بر اساس میزان دارایی) چینی هستند. طبق رتبه‌بندی سالانه Global Market Intelligence بانک صنعتی و تجاری چین ICBC، بانک سازندگی چین CCB، بانک کشاورزی چین ABC و بانک چین BOC چهار بانک بزرگ دنیا هستند که طبق گفته S&P هر یک از این بانک های چین به طور جداگانه سرمایه‌ای بالغ بر 3 تریلیون دلار دارند و ارزش جمعی آنها (در صورت عدم تأثیر نرخ ارز از کاهش یوان، این رشد حتی بیشتر خواهد بود) 1.07 درصد بیشتر از سال گذشته رشد داشته‌اند.
سیستم بانکداری چین طی دو دهه گذشته دستخوش تغییرات اساسی شده زیرا به مؤسسات مالی اجازه می‌دهد تا عملیات بانکی و عملکردهای بیشتری نسبت به همتایان غربی خود داشته باشند. بااین‌حال عملیات مالی این بانک‌ها هنوز به طور کامل توسط دولت چین کنترل می‌شود. به‌ویژه از طریق بانک مرکزی چین PBOC که نه‌تنها وظیفه برنامه‌ریزی و پیاده ساز سیاست‌های پولی را بر عهده دارد، بلکه نظارت و حفظ سیاست‌های پولی را نیز کنترل می‌کند.
انواع مختلف بانک های چین عبارت‌اند از:
- بانک‌های تخصصی؛ چهار بانک تخصصی در این کشور عبارت‌اند از: بانک کشاورزی چین (ABC)، بانک صنعتی و بازرگانی چین (ICBC) و بانک چین (BOC)
- بانک‌های باهدف وام‌دهی خاص؛ این بانک‌ها شامل بانک توسعه کشاورزی چین (ADBC) و بانک توسعه چین (CDB) می‌شوند.
- بانک‌های تجاری
- بانک‌های خارجی
بانک صنعتی و بازرگانی چین ICBC
بانک ICBC بزرگترین بانک چند ملیتی دنیاست که با مجموع دارایی بالغ بر 4 تریلیون دلار در سال 2019، تعداد کارمندان آن در سراسر دنیا 460000 نفر رسید که در جای جای دنیا قرار گرفته اند. این بانک در سال 1984 به عنوان شرکت مسئولیت محدود ثبت شده و همانطور که از نام آن پیداست به صورت تخصصی در زمینه تخصیص وام های تجاری به تولید کنندگان، خرده فروشان، و سایر شرکت ها فعالیت دارد. در سال 2006 بانک ICBC با سرمایه ای بالغ بر 21 میلیارد دلار در بزرگترین عرضه عمومی جهانی قرار گرفت. این بانک اولین شرکتی بود که به طور هم زمان در بازار بورس اوراق بهادار هنگ کنگ و شانگهای به ثبت رسیده بود.
بانک ICBC دارای 331 شعبه فرعی در خارج از کشور است. مرکز اصلی در بین آنها شعبه‌ای است که در سال 2014 در کویت افتتاح شد؛ اولین و تنها بانک چینی در کویت. این بانک چهارمین شعبه بانک صنعتی و بازرگانی چین در خاورمیانه است که دارای شعباتی در ابوظبی، دوحه و دبی نیز هست. افتتاح این شعبه در خدمت پیشبرد شبکه خدمات بانکی در خاورمیانه بود و یک دستاورد چشمگیر در استراتژی بانک برای گسترش عملیات بین‌المللی است.
بانک سازندگی چین CCB
بانک سازندگی چین CCB دارایی‌ای بالغ بر 3.36 میلیارد دلار دارد. این بانک نزدیک به 14000 شعبه دارد و با تأسیس شرکت‌هایی در لوکزامبورگ (به‌عنوان دفتر مرکزی این بانک در اروپا) آفریقای جنوبی، کره جنوبی، ایالات متحده و استرالیا فعالیت می‌کند. این بانک یکی از قدیمی‌ترین بانک های چین است که در سال 1954 تأسیس شده است و نام خود را در سال 1996 تغییر داد. بانک آمریکا در سال 2005، حدود 9 درصد از سهام بانک CCB را خرید و روند رشد این شرکت را برای سال‌ها تسهیل کرد. البته بانک آمریکا بعدها در سال ۲۰۱۳ سهام خود را فروخت.
بانک کشاورزی چین Ag Bank
یکی از مهمترین بانک های چین، بانک ABC یا بانک کشاورزی چین است که گاهی با نام Ag Bank نیز شناخته می‌شود. این بانک در سال 1951 تأسیس شده است، در ابتدا در تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی در روستاهای چین تخصص داشت، اما اخیراً خدماتش را به خدمات متنوع بانکی و شرکت‌های بزرگ متنوع‌تر کرده است و از تجارت ارز گرفته تا سرویس‌های کارت‌های اعتباری را ارائه می‌دهد.
بانک ABC بیش از 300 میلیون مشتری خرده‌فروشی، نزدیک به سه میلیون مشتری شرکتی و تقریباً 25000 شعبه در سراسر جهان دارد و تقریباً در شهرهای مهم دنیا مانند: لندن، نیویورک، سیدنی، سنگاپور، سئول و توکیو. از نظر وام، ABC سومین وام‌دهنده بزرگ جهان است. بانک ABC در حدود 3.29 تریلیون دلار دارایی دارد و تعداد 444 هزار نفر پرسنل در سراسر دنیا استخدام کرده تا خدمات دقیق به مشتریان خود ارائه دهد. هنگامی که در سال 2010 وارد بورس اوراق بهادار شد، رکورد ICBC را به‌عنوان بزرگترین IPO جهان تا به امروز شکست و 22.1 میلیارد دلار افزایش یافت.
بانک چین BOC
بانک چین BOC در سال 1912 برای جایگزینی بانک شاهنشاهی چین تأسیس شد. بانک چین قدیمی‌ترین بانک بومی است. در سال 2009 این بانک به‌عنوان دومین تأمین‌کننده بزرگ وام در چین شناخته شد؛ جایگاهی که تاکنون آن را حفظ کرده است. دارایی این بانک 3.092 میلیارد دلار است و فعالیت‌های آن شامل بانکداری شرکتی، بانکداری شخصی، سرمایه‌گذاری و بیمه می‌باشد. اگرچه دیگر مسئولیت‌های بانک مرکزی را ندارد، اما مجوز چاپ اسکناس را در دو منطقه اداری ویژه چین را دارد. به دلیل حضور شعبات این بانک در همه قاره‌های جهان، لقب بین‌المللی‌ترین بانک دنیا را دارد.
این بانک در 57 کشور جهان از جمله کانادا، ایلات متحده، انگلستان فعالیت دارد و در سال 2010، شعبه BOC در نیویورک کالاهای renminbi را به آمریکایی‌ها ارائه داد. بانک BOC در بین بانک های چین، اولین بانکی بود که سرمایه‌گذاری‌های ارزی چینی را در ایالات متحده آمریکا در دسترس همه قرار داد.
بانک توسعه چین CDB
بانک توسعه چین CDB در سال ۱۹۹۴ تأسیس شد. این بانک محصولات و خدمات مختلف بانکی و مالی را در چین و سایر کشورها ارائه می‌دهد. این بانک شامل بخش‌های بانکداری، سرمایه‌گذاری سهام، لیزینگ و اوراق بهادار است.
بانک توسعه چین از طریق ۳۷ شعبه اصلی و سه شعبه فرعی در سرزمین اصلی چین، یک شعبه فراساحلی در هنگ‌کنگ و پنج دفتر نمایندگی در قاهره، مسکو، ریودوژانیرو، کاراکاس و لندن فعالیت می‌کند. با ۳۵۰۰ کارمند، دفتر مرکزی آن در پکن قرار دارد.
تا سال ۲۰۱۶، دارایی‌های این بانک بالغ بر ۲۶.۳۱ میلیارد دلار و سود خالص آن بالغ بر ۲۴۶ میلیون دلار بوده است.
بانک پس‌انداز پستی چین PSBC
بانک پس‌انداز پستی چین [Postal Saving Bank Of China] که در سال 2007 تأسیس شد، محصولات و خدمات بانکی مختلفی را برای مشتریان خرده‌فروشی و شرکتی در جمهوری خلق چین ارائه می‌کند. دفتر مرکزی آن در پکن است و در حال حاضر حدود 175000 کارمند دارد. درآمد خالص این بانک در سال 2020 حدود 64.2 میلیارد یوان و کل دارایی‌های آن تا این تاریخ به 12.0 تریلیون یوان می‌رسد.
بانک ارتباطات چین
بانک ارتباطات چین که دفتر مرکزی آن در شانگهای است، در سال ۱۹۰۸ تأسیس شد. این بانک محصولات و خدمات بانکداری تجاری و خرده‌فروشی مختلف را، عمدتاً در چین، ارائه می‌دهد. با حدود ۹۰۰۰۰ کارمند، از طریق شبکه‌ای متشکل از حدود ۲۴۵ شعبه و ۳۰۲۵ شعبه بانکی در چین، ۶۸ شعبه بانکی خارج از کشور و یک دفتر نمایندگی در تورنتو فعالیت می‌کند.
- درآمد خالص: ۷۸.۲ میلیارد یوان (۲۰۲۰)
- کل دارایی‌ها: ۱۱.۲ تریلیون یوان (۳/۲۰۲۱)
شرکت بانک صنعتی چین با مسئولیت محدود
شرکت بانک صنعتی چین با مسئولیت محدود که در سال ۱۹۸۸ تأسیس شد، خدمات بانکداری شخصی، شرکتی و مؤسساتی را ارائه می‌دهد. این بانک از دفتر مرکزی خود در فوژو، تقریباً ۱۲۶ شعبه و ۲۰۰۳ شعبه را مدیریت می‌کند و حدود ۶۰۰۰۰ کارمند دارد.
- درآمد خالص: ۶۶.۶ میلیارد یوان (۲۰۲۰)
- کل دارایی: ۷.۹۹ تریلیون یوان (مارس ۲۰۲۱)
بانک بازرگانان چین
بانک بازرگانان چین که در سال ۱۹۸۷ تأسیس شد، در بخش‌های تجارت مالی عمده‌فروشی، تجارت مالی خرده‌فروشی و سایر بخش‌های تجاری فعالیت می‌کند. این بانک با حدود ۹۰۰۰۰ کارمند در شنزن مستقر است.
این بانک تا تاریخ ۳۱ دسامبر ۲۰۲۰ بر شبکه‌ای متشکل از ۱۴۲ شعبه، ۱۷۲۴ شعبه فرعی، یک مرکز عملیات در سطح شعبه، یک دفتر نمایندگی، ۳۴۹۵ مرکز سلف‌سرویس، ۱۷۲۳ دستگاه باجه اتوماتیک و ۱۰۱۳۸ ماشین برداشت و سپرده‌گذاری وجه نقد و همچنین ۱۶۵۵۹ پول‌شمار دیجیتالی نظارت داشته است.
- درآمد خالص: ۹۷.۳ میلیارد یوان (۲۰۲۰)
- کل دارایی‌ها: ۸.۶۶ تریلیون یوان (تا مارچ ۲۰۲۱)
بانک مرکزی چین POBC
بانک خلق چین، بانک مرکزی چین است که نقشی مهم در بین بانک های چین ایفا می‌کند و در پکن قرار دارد. بانک خلق چین در 1 دسامبر 1948 تأسیس شد و مسئول سیاست‌های پولی و مقررات مالی در سرزمین اصلی چین است. بانک خلق چین یکی از بزرگترین بانک‌های مرکزی جهان است که بیش از 3 تریلیون دلار ذخایر ارزی دارد. پس از پیروزی حزب کمونیست چین و ایجاد جمهوری خلق چین، بانک هوآبی، بانک بیهای، و بانک کشاورزی Xibei برای تشکیل بانک خلق چین ادغام شدند.
در سپتامبر 1982، شورای دولتی تصمیم گرفت که بانک خلق چین باید به بانک مرکزی چین تبدیل شود. اولین دفتر مرکزی بانک در شیجیاژوانگ، هبی بود و بعداً در سال 1949 به پکن منتقل شد. بین سال‌های 1950 تا 1978، PBOC تنها بانک در کشور بود و بر عملیات بانک مرکزی و بانک تجاری نظارت داشت. تمام بانک‌های دیگر در سرزمین اصلی چین، مانند بانک چین، یا از بخش‌های بانک خلق چین بودند یا سپرده‌ها را قبول نمی‌کردند.