اینکوترمز چیست؟
اینکوترمز در واقع یک سری قواعد بین المللی بازرگانی برای راحت شدن تجارت در عرصه بین الملل است. در این مقاله قصد داریم به طور کامل شما را با قواعد اینکوترمز آشنا کنیم:
شاید کلیات قوانین بازرگانی در هر کشوری شبیه به یکدیگر باشد؛ اما در جزئیات قوانین همچنان اختلافات زیادی وجود دارد.
به همین دلیل در گذشته بازرگانان در ارسال کالا و حمل و نقل بین المللی کالا با یکدیگر دچار اختلاف می‌شدند. برای حل این مشکلات یک سری مجموعه قوانین تعیین شد بنام قواعد اینکوترمز.
این قواعد برای تفکیک هزینه‌ها و مسئولیت‌ها بین فروشنده و خریدار استفاده می‌شود. هر دو طرف درگیر یک قرارداد تجاری موظف هستند تا از قوانین اینکوترمز که در قرارداد تجاری منعقد می‌کنند، پیروی کنند.
از اینکوترمز می‌توان برای درک بهتر شرایط هر دو طرف و همچنین تعیین قوانین موجود در قرارداد استفاده کرد.
International Commercial Terms = incoterms
اینکوترمز از ترکیب سه کلمهٔ بالا تشکیل شده است.
مفهوم این سه واژه به فارسی یعنی قواعد بین المللی بازرگانی.
تاریخچه ی اینکوترمز
این مجموعه به منظور تسهیل امور بازرگانی قواعد اینکوترمز را تبیین کرد تا بازرگانان با اختلاف کمتری با یکدیگر تجارت کنند و از سردرگمی قوانین مختلف در هر کشور نیز نجات پیدا کنند.
از آن زمان تا به امروز اینکوترمز به استانداردی مقبول در سراسر جهان تبدیل شده است.
این قوانین در هر دوره اصلاح و به روز می‌شوند تا بتواند کاملاً جهان شمول شود.
بازنگری و تغییر و اصلاح اینکوترمز به دلیل تغییر در محیط و ابزارهای تجارت بین الملل و توسط اتاق بازرگانی بین المللی انجام می‌شود.
اینکوترمز تاکنون در سال‌های ۱۹۵۳، ۱۹۶۷، ۱۹۷۶، ۱۹۸۰، ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ و ۲۰۲۰ به روز و اصلاح شده است.
اینکوترمز شامل چه مسائلی می‌شود؟
-ویژگی‌های کالای مورد معامله (زمان، - - - -روش، ابزار و ارز پرداخت قیمت)
-ممنوعیت‌های صادراتی و وارداتی
-مالکیت معنوی کالا و انتقال آن از فروشنده به خریدار
-تأثیر وقایع پیش بینی نشده در اجرای مسئولیت‌ها
-فورس ماژور و هارد شیپ
اینکوترمز در چه رشته‌هایی از بازرگانی وارد شده است؟
پرداختن به تمامی مسائل مربوط به:
-حمل کالا و بارگیری
-ترخیص کالا از گمرک
-تعیین ریسک حمل‌ونقل کالا در مرحله‌های مختلف انتقال کالا از سوی فروشنده به خریدار
عواقب عدم آشنایی با قوانین اینکوترمز
ترم‌های اینکوترمز
در اینکوترمز ۲۰۲۰ قواعد به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
۱- دسته اول قواعدی که مربوط به تمامی روش‌های حمل می‌باشند EXW ,FCA ,CPT ,CIP ,DPU ,DAP ,DDP
۲- دسته دوم قواعدی که تنها مربوط به حمل دریایی می‌باشند FAS ,FOB ,CFR ,CIF
تفسیر قواعد اینکوترمز
فروشنده باید کالا را مطابق قرارداد بسته بندی و سالم تحویل خریدار بدهد.
تمامی مسئولیت‌ها از این لحظه به بعد مشمول خود خریدار می‌شود.
این مسئولیت‌ها عبارت‌اند از:
بارگیری
حمل و نقل
بیمه
گمرک
ریسک حمل و …
در واقع در این روش خریدار تعهد دارد تا کالا را از مبدأ به مقصد حمل کرده و تمامی مسئولیت‌ها و ریسک‌های این روند را می‌پذیرد. این روش در تمامی شیوه‌های حمل و نقل قابل استفاده است.
محل دقیق تحویل بار باید در قرارداد مفصلاً و واضح ذکر شود تا ریسک خریدار را کمتر کند.
باید دقت کرد که ترجمه “تحویل درب کارخانه” برای این قاعده ترجمه کاملی نیست و بهتر است به “تحویل در محل تعیین شده بدون ترخیص صادراتی” ترجمه شود.
FCA یا FREE CARRIER : تحویل در محل تعیین شده به حمل کننده در کشور مبدأ
در این روش دقیقاً زمانی فروشنده مسئولیتش به پایان می‌رسد که کالا فرایندهای ترخیص صادراتی را پشت سر گذاشته باشد، تشریفات گمرکی انجام شده باشد و بار تحویل حامل شده باشد.
این که حامل کیست و در کجا بار به او باید تحویل داده شود توسط خریدار تعیین شده و در قرارداد باید ذکر شود. پس از تحویل بار به حامل فروشنده رفع مسئولیت کرده و دیگر هیچ مسئولیتی بر عهدهٔ وی نیست.
از اینجا به بعد تمامی مسئولیت‌ها و ریسک‌ها بر عهدهٔ خریدار میباشد.
نقطهٔ ریسک این فرایند زمان حمل بار است.
تمامی هزینه‌های مربوط به حمل و بیمه نیز با خریدار است.
در این روش نیز خریدار می‌تواند از تمامی شیوه‌های حمل و نقل استفاده کند.
توصیه می‌شود برای جلوگیری از هرگونه مشکل محل دقیق تحویل کالا در قرارداد مشخص شود.
FAS یا Free Alongside Ship : تحویل در کنار کشتی
تمامی هزینه‌های مربوط به حمل و بیمه و بازرسی کالا بر عهدهٔ خریدار است.
کلیه ریسک‌های ناشی از صدمه دیدن کالا حین بارگیری و حمل بر عهدهٔ خریدار است.
این روش تنها مناسب حمل و نقل دریایی و یا حمل در آبراه‌های کشور میباشد.
اگر محل دقیق تحویل کالا در قرارداد مشخص نشود ممکن است فروشنده کالا را در جایی تحویل بدهد که راحت‌تر است پس به این نکته حتماً توجه ویژه‌ای داشته باشید.
FOB یا Free On Board : تحویل کالا روی کشتی یا شناور
تحویل روی عرشه برای این قاعده صحیح نیست. در نسخه ۲۰۰۰ بعد از عبور کالا از ریل یا نرده کشتی تعهدات فروشنده پایان یافته و ریسک به خریدار منتقل می‌شد؛ اما در نسخه ۲۰۱۰ عبارت ریل یا نرده از توضیح این قاعده حذف شده است و در سال ۲۰۲۰ نیز به همان صورت است.
تمامی هزینه‌های مربوط به حمل، بیمه و بازرسی بر عهدهٔ خریدار میباشد.
این روش تنها مختص حمل دریایی میباشد.
در روش‌های این گروه فروشنده موظف است تا تمامی هزینه‌های انتقال کالا تا مقصد را متقبل شود؛ اما تمامی ریسک‌ها، فقدان و یا خسارات کالا مربوط به خریدار است.
می‌توان گفت در این روش تقریباً تقسیم مسئولیت اتفاق میفتد.
CFR یا Cost and Freight : قیمت کالا و کرایه تا بندر مقصد
این روش همان c&f سابق است که در نسخه سال ۲۰۰۰ به CFR تغییر نام داد.
بهتر است در این قاعده نام هر دو بندر (مبدأ و مقصد) مشخص شود.
CIF یا Cost : Insurance and Freight هزینه، بیمه و کرایه حمل تا مقصد
فروشنده موظف است کرایه، حق بیمه و دیگر هزینه‌های عرف تا بندر مقصد را نیز پرداخت نماید. باید دقت شود فروشنده فقط موظف به پرداخت هزینه‌های ذکر شده است و تعهدی بابت ریسک و خطرات اجرای این مراحل بعد از بارگیری در بندر مبدأ ندارد.
هزینه ی حمل و همچنین بیمه ی کالا با فروشنده است. فروشنده موظف است تا کالا ها را در بندر مقصد تعیین شده تحویل تحویل گیرنده دهد.
دامنه قرارداد و پوشش بیمه باید دست کم از لحظه انتقال خطر (بارگیری کالا در کشتی یا شناور در بندر مبدأ) تا زمان رسیدن کالا به مقصد مورد توافق باشد.
CPT یا Carriage Paid To : تحویل با پرداخت کرایه حمل تا مقصد
بیشتر از این روش برای حمل‌های زمینی و هوایی استفاده می‌شود.
زمانی مسئولیت فروشنده به پایان می‌رسد که وی کالا را تحویل اولین حمل کننده بدهد.
از این لحظه به بعد ریسک حمل با خریدار است.
هزینهٔ بیمه و عقد قرارداد بازرسی با خریدار است.
فروشنده هیچ گونه مسئولیتی در برابر بیمه شدن کالا ندارد.
CIP یا Carriage and Insurance Paid to : تحویل با پرداخت کرایه حمل و بیمه تا مقصد
زمانی که فروشنده کالا را دقیقاً به همان نقطه‌ای که در قرارداد با خریدار توافق کرده می‌رساند ریسک این روش به پایان می‌رسد.
در این مرحله فروشنده کالا را به حامل و یا فرد دیگری که از طرف خریدار در قرارداد به عنوان تحویل گیرنده تعیین شده تحویل می‌دهد.
تمامی هزینه‌های مربوط به بیمه و حمل کالا کاملاً بر عهدهٔ فروشنده میباشد. عقد قرارداد بازرسی و تمامی هزینه‌های مربوط به بازرسی بر عهدهٔ خریدار است.
دراین قاعده فروشنده موظف به گرفتن بیمه نامه کلوز A می باشد، در صورتی که در نسخه اینکوترمز ۲۰۱۰ ارائه بیمه نامه با کلوز C کفایت می نمود. ضمنا ارز بیمه نامه باید با ارز معامله یکسان باشد و بیمه نامه باید دست کم ۱۱۰ درصد ارزش کل محموله را پوشش دهد.
DPU یا Delivered at place unloaded تخلیه کالا توسط فروشنده در مقصد تعیین شده
طبق این قائده فروشنده باید کالا را در مقصدی که طبق توافق تعیین شده است تخلیه و تحویل دهد.
فروشنده موظف به پرداخت تمام هزینه های بار (نرخ صادرات، حمل و نقل، تخلیه بار از حمل کننده در مقصد یا ترمینال مورد نظر و هزینه های مقصد)
بعد از تخلیه بار در ترمینال (منظور از ترمینال بندر، فرودگاه و یا ترمینال داخل تعویض بار میباشد) خریدار مابقی هزینه ها را باید پرداخت کند.
هزینه های تاخیر در ترمینال نیز به عهده فروشنده خواهد بود.
DAP یا Delivered At Place تحویل کالا در محل معین شده کشور مقصد
لازم به ذکر است که در این قائده، پرداخت مالیات و بیمه بر عهده فروشنده نمی‌باشد
DDP یا Delivered Duty Paid تحویل کالا در محل قید شده در کشور مقصد
در این قائده فروشنده موظف به تحویل کالا در محل تعیین شده در کشور مقصد کالا را تحویل دهد. تفاوت قائده DDP با DAP در این است که فروشنده باید تمامی هزینه ها از جمله حقوق و عوارض ورودی و مالیات را پرداخت نماید.
جمع‌بندی
در این مطلب با اصطلاحات اینکوترمز آشنا شدیم. قوائد اینکوترمز مطالب از پیش تعیین شده‌ای هستند که وظایف هر دو طرف خریدار و فروشنده؛ اعم از ریسک‌ها، هزینه‌ها، مسئولیت‌ها و … را تعیین می‌کنند. آگاهی از قوائد و اصطلاحات اینکوترمز برای افرادی که با تجارت بین المللی آشنایی دارند ضروری است. در نهایت امیدواریم که با مطالعه این مطلب، سوالات و ابهامات شما برطرف شده باشد.
